De Belgische premier Verhofstadt wil op 29 april met Duitsland, Frankrijk en Luxemburg het voortouw nemen om een echte Europese defensiemacht op de been te brengen. Duitsland en Frankrijk beginnen nu echter koudwatervrees te krijgen.

Volgens vooraanstaande diplomaten wil Frankrijk toch niet over een Europees defensiebeleid praten zonder Groot-Brittannië. De Britten sluiten niet aan bij het initiatief van Verhofstadt, omdat België binnen de NAVO in februari juist de grote dwarsligger was toen het ging om militaire hulp aan Turkije. Ook Duitsland en Frankrijk hielden die hulp lang tegen.

Duitsland heeft volgens het Vlaamse dagblad De Standaard inmiddels grote moeite met een Belgisch discussiestuk voor de defensietop. Brussel wil volgens Berlijn veel te snel een EU-defensiehoofdkwartier opzetten. Ook zou België te veel toezeggingen eisen over investeringen in militair materieel.

Duitse vertegenwoordigers in Brussel zeggen inmiddels dat de top een „verkiezingsshow” voor Verhofstadt dreigt te worden. In België vinden drie weken na de geplande topontmoeting verkiezingen plaats. Verhofstadt zou met de aanwezigheid van president Chirac en bondskanselier Schröder goede sier willen maken in de media, zo denken zij.

Italië heeft er bij huidig EU-voorzitter Griekenland al op aangedrongen alle lidstaten uit te nodigen voor de topontmoeting. Griekenland houdt dit verzoek nog in beraad. Verhofstadt zei vorige week dat in principe iedereen welkom is, maar dat gebeurde pas nadat Schröder als enige had gezegd dat „het initiatief niet tot enkele landen beperkt hoeft te blijven”.

Nederland ziet het Belgische initiatief absoluut niet zitten. Premier Balkenende omschreef het donderdag in de Kamer als „zeer merkwaardig” en „niet productief”. Kort na het lanceren van het initiatief door Verhofstadt reageerde minister De Hoop Scheffer van Buitenlandse Zaken al zeer geprikkeld, omdat België in een apart onderonsje van de Benelux-landen het plan niet had gemeld. Daardoor staat het Benelux-overleg momenteel ook zwaar onder druk.

Den Haag vindt dat het EU-defensiebeleid aan bod moet komen in de Europese Conventie, een breed samengestelde vergadering die EU-hervormingen voorbereidt, onder leiding van de Franse oud-president Giscard d’Estaing. „Het is natuurlijk ook heel vreemd dat uitgerekend drie landen als België, Frankrijk en Duitsland, die zich verzetten tegen NAVO-hulp aan Turkije, nu werk willen maken van defensie”, aldus een Nederlandse diplomaat.

Officieel is defensietop een Frans-Duits-Belgisch initiatief. Nederlandse kringen in Brussel spreken echter over een Belgisch initiatief. „En het is ook afhankelijk van het feit of deze bijeenkomst enig resultaat oplevert of we er na de Belgische verkiezingen nog iets van horen”, aldus een diplomaat. „Dan gaat het kaarsje misschien niet uit, maar wordt het wel naar de Europese Conventie overgebracht.”