Onderonsje tussen Balkenende en Bos
CDA-onderhandelaar Balkenende en zijn PvdA-collega Bos hebben woensdag „een goed gesprek” onder vier ogen gevoerd. Als vervolg hierop ontwikkelden de financieel specialisten Wijn (CDA) en Crone (PvdA) donderdagochtend nieuwe voorstellen. Die moeten een uitweg bieden uit de huidige impasse.
Balkenende en Bos zouden donderdagmiddag verder praten. Aan het eind van de morgen brachten de informateurs de Koningin op de hoogte van de voortgang van de formatie. Woensdag nam CDA-leider Balkenende het initiatief om de gestrande formatie weer vlot te trekken. In eerste instantie was het de bedoeling dat hij en Bos afzonderlijk door de informateurs Donner en Leijnse zouden worden ontvangen. Volgens Balkenende was echter „een ander initiatief nodig.” Ook bij Bos leefde die gedachte.
Ze weken uit naar een onbekende locatie buiten het Binnenhof. Dat bleek naderhand het appartement te zijn dat voor premier Balkenende is gehuurd in een buitenwijk van Den Haag. Vooraf gaf Bos al aan dat hij optimistisch was gestemd omdat de formatie nu „over een andere boeg” werd gegooid.
Volgens hun woordvoerders spraken de twee tijdens hun ontmoeting in het appartement van de demissionair premier niet uitgebreid over de financiën, hoewel de onderhandelingen daar eerder deze week wel op stuk liepen. Doel van het gesprek was vooral vertrouwen te wekken. De afgelopen dagen was er tussen CDA en PvdA „een oorlogsstemming” ontstaan.
Aan het eind voegden Donner en Leijnse zich bij de twee om het vervolg te bespreken. Ze vonden het „uitstekend” dat Balkenende en Bos besloten hadden tot een onderonsje. Bos zei dat beiden het beu waren gesprekken te voeren waarbij ze hun woorden alleen maar herhaalden. „We moeten nu wat moed tonen, het even met z’n tweeën doen.”
Tijdens het gesprek van Balkenende en Bos kwam de CDA-fractie bijeen om de stand van zaken te bepreken. Van verschillende kanten werd erop gewezen dat er al veel is bereikt en dat het definitief afbreken van de onderhandelingen niet verantwoord zou zijn. Een dag eerder leek de fractie „het gehad te hebben met de PvdA.” De PvdA-fractie vergaderde woensdag niet. In de wandelgangen zeiden sommige fractieleden dat ook zij weer enige hoop begonnen te koesteren.
In zowel CDA- als PvdA-kring wordt als oorzaak van de impasse genoemd dat van beide kanten te krampachtig is vastgehouden aan de eigen programmapunten. „We moeten het hebben over de vraag wat de problemen zijn in dit land en hoe we die kunnen oplossen”, aldus een CDA’er.
Het conflict tussen de onderhandelende partijen gaat over de vraag welke maatregelen nodig zijn om de economie weer op orde te krijgen en welke investeringen mogelijk zijn in nieuw beleid. Een bezuinigingspakket van 20 miljard euro en afspraken over investeringen in zorg, onderwijs en veiligheid pakken volgens het Centraal Planbureau slecht uit voor economie en werkgelegenheid. Dat komt vooral door een bedrag van zo’n 5 miljard aan lastenverzwaringen dat deel uitmaakt van het pakket.