Dat zei prof. dr. R Kuiper, senator voor de ChristenUnie en bijzonder hoogleraar reformatorische wijsbegeerte aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, gisteren in zijn lezing voor de studentenvereniging CSFR in Bruinisse. Met zijn lezing werd de jaarlijkse zomerconferentie van de CSFR afgesloten.

De conferentie had als thema ”Liefde”. Dinsdag werd het thema door de godsdienstfilosoof prof. V. Brümmer belicht vanuit de mens ten opzichte van God. Woensdag behandelde prof. dr. W. H. Velema emeritus hoogleraar ethiek, het thema vanuit de driehoek God, de naaste en jezelf.

Voor prof. Kuiper is het gezin hét voorbeeld van een gemeenschap die op liefde is gebouwd. Er zijn volgens hem veel verschillen aan te wijzen tussen gezinnen van nu en van toen. „De laatste eeuw is er veel veranderd”, zei hij. „Waar eertijds drie generaties bij elkaar woonden, of tenminste voor elkaar zorgden, staat nu het individu voorop. Ik moet mezelf ontplooien. Kinderen hinderen. De hele maatschappij is veranderd. Wie kon zich een eeuw geleden de huidige verzorgingsstaat voorstellen, inclusief verzorgingshuizen, crèches en voor- en naschoolse opvang?”

Wat is in al deze veranderingen de positie van liefde en trouw, zo vroeg Kuiper zich af. „Waar eindigt een gezin als liefde en trouw beide niet gevonden worden?”

Prof. Kuiper onderscheidde liefde in drie categorieën: eros, filia en agape. „Eros is, zoals Freud het noemde: lichamelijke, driftmatige of instinctmatige liefde. Filia gaat over de genegenheid, vriendschap, sympathie en vertrouwen tussen mensen. Als Paulus en vooral Petrus schrijft dat we de broederschap lief moeten hebben, staat er filia.”

Agape

Agape is volgens prof. Kuiper zelfgevende liefde. Liefde die gepaard gaat met de inzet van de hele persoon voor de ander. „Als Jezus deze liefde opdraagt, spreekt Hij van „de ander liefhebben als jezelf.”

Die liefde wordt niet in stand gehouden door een liefde voor een ideaal of voor bepaalde eigenschappen van de ander, maar voor de ander als schepsel van God. De grond van deze liefde ligt niet in onszelf of in de ander, maar in God Die liefde is en Zijn schepping liefheeft. Dat vraagt Hij ook van ons, wijzend op Zichzelf als voorbeeld. Die liefde gaat zo ver dat God Zichzelf offert, ontledigt en vernedert. Daarmee komt God mensen tegemoet. Dat is nodig, omdat de gevallen mens in dit liefhebben voortdurend faalt”, aldus prof. Kuiper.

Dat volgens sommigen de liefde die mensen in een gezin voor elkaar opbrengen in feite niets anders is dan filia, wees de hoogleraar van de hand. „In het gezin is de liefde van ouders voor hun kinderen wederkerig. De ouder-kindrelatie zet zich voort in de broer- en zusrelatie. Die liefde is een fundamentele grondhouding. In de Bijbel fungeert de ouderliefde als illustratie van de liefde van God voor Zijn kinderen.”

Aan het slot van de zomerconferentie voerden acht van de negen CSFR-disputen een debat over een aantal stellingen. De winnaar van de debatwedstrijd mocht de op de paasconferentie ingestelde Van der Vliesbokaal in ontvangst nemen.

De bokaal is vernoemd naar oud-Tweede Kamerlid Van der Vlies, vanwege zijn christelijke inbreng in het publieke debat in de laatste decennia. Ook is hij preses geweest van het Delftse dispuut en van de landelijke vereniging.

Het Utrechtse dispuut Sola Scriptura sleepte de bokaal in de wacht. De leden van het dispuut bleken de beste debaters.

„Debatteren blijft een leerproces”, aldus Van der Vlies, die zelf de bokaal uitreikte. „Het gaat erom de ander te winnen voor je argumenten.” Maar houd altijd je tegenstander in waarde, zo waarschuwde de politicus.