Onlangs ontdekte ik tijdens mijn studie dat de Duitse filosoof Immanuel Kant (1724-1804) zich sterk maakt voor een christelijke seksuele ethiek, zonder enig beroep te doen op de Bijbel of de 
theologie.

Zo stelt hij dat seksualiteit buiten het huwelijk de menselijke waardigheid onteert. Hij beargumenteert dat als je gemeenschap wilt zonder je hele eigen persoon aan de ander te geven in het huwelijk, je je seksuele partner tot een object maakt, niet meer dan een middel voor een egoïstisch doel, in plaats van een doel op zichzelf. Kants beroemde ”categorische imperatief” is dat mensen nooit als middel mogen dienen, maar alleen als doel. Op basis van deze overtuiging, die veel moderne mensen intuïtief delen, stelt hij dat je nooit gemeenschap mag hebben buiten het huwelijk.

Ook de Amerikaanse cultuurcriticus Wendell Berry (geb. 1934), maakt zich sterk voor een christelijke seksuele ethiek zonder zich te beroepen op religieuze argumenten. Berry zegt dat seksualiteit buiten het huwelijk alleen gericht is op de eigen, individuele bevrediging, in plaats van de opbouw van de maatschappij. Dat is een door de markt gevormde, individualistische, consumptiegerichte benadering van het lichaam, stelt hij.

Berry benadrukt dat in plaats daarvan seksualiteit alleen binnen het huwelijk hoort omdat ze daar eenheid bewerkstelligt en een diepe stabiliteit vormt tussen ouders, die kinderen weer nodig hebben om te kunnen floreren.

Wat deze auteurs gemeenschappelijk hebben, is dat ze allebei beginnen met vooronderstellingen die de meeste moderne, seculiere lezers delen, maar vervolgens gebruiken ze deze algemeen aanvaarde opvattingen om hen in de richting van een christelijke seksuele ethiek te sturen die de meeste seculiere mensen allang verlaten hebben. Ze doen dit zonder zich te beroepen op de Bijbel of andere bronnen met een godsdienstig gezag.

Betekent dit dat het mogelijk is de waarheid van de christelijke moraal te bewijzen zonder naar de Bijbel zelf te verwijzen? Nee, ik denk het niet. Hoewel Kant geloofde dat je alleen de rede nodig hebt om ethische waarheid te ontdekken, was zijn hoge opvatting van de menselijke waardigheid nog steeds een geloof. Het was niet de onvermijdelijke conclusie van logica of empirisch onderzoek. En Berry’s beroep op het belang van de maatschappij boven de individuele vrijheid is uiteindelijk ook een visie op het menselijk functioneren die niet rationeel bewezen kan worden. De argumenten van Berry en Kant kunnen niet de christelijke seksuele ethiek bewijzen voor iemand die hun vooronderstellingen niet deelt. Maar deel je die wel, dan is hun betoog behoorlijk sterk.

Van Kant en Berry leer ik in de eerste plaats dat er manieren zijn om verschillende aspecten van de christelijke opvattingen over het functioneren van de mens te beargumenteren zonder directe verwijzingen naar Bijbelteksten of God. Bijvoorbeeld, als ik christen ben in de politiek en ik spreek voor een groep waarvan ik weet dat deze zich herkent in Kants visie op de menselijke waardigheid of Berry’s visie op de maatschappij, dan is het mogelijk een stevig pleidooi te voeren voor opvattingen die geworteld zijn in het christendom. Waarom? Omdat mensen die niet openlijk religieus zijn nog altijd veel waarden koesteren over de menselijke waardigheid of samenleving die aanwezig zijn in hun ziel omdat ze zijn geschapen naar het beeld van God.

In de tweede plaats vind ik het vaak helpen, zelfs als ik preek, om kort argumenten zoals deze van Kant, Berry en anderen te schetsen. Het uiteindelijke fundament van ons geloof is het gezag van Gods Woord, maar niet al onze luisteraars zijn overtuigd van de onfeilbaarheid van de Bijbel. Ik geef een voorbeeld. Ik zeg eerst wat de Bijbel leert over seksualiteit. Vervolgens leg ik Kants argumentatie uit (wat 
C. S. Lewis ook doet in ”Onversneden Christendom”) over hoe seks buiten het huwelijk mensen verlaagt of Berry’s argumentatie over hoe het de maatschappij beschadigt. Vervolgens voeg ik toe: „Dit zijn slechts enkele van de vreselijke gevolgen die voortkomen uit het schenden van Gods bedoeling met seksualiteit. Er zijn er zeker veel meer.” Deze benadering eert de Bijbel als de uiteindelijke autoriteit en spreekt ook luisteraars aan die de vooronderstellingen van Kant en Berry delen, maar nog niet zeker zijn van de inspiratie van de Bijbel.

De christelijke opvattingen over seksualiteit en verschillen tussen de geslachten vormen een van de grootste conflictpunten met onze cultuur. Om gehoor te vinden voor onze opvattingen zullen we ons mede moeten beroepen op enkele van de belangrijkste waarden uit onze cultuur: het belang van de menselijke waardigheid en samenleving.

De auteur is predikant van Redeemer Presbyterian Church in New York. Dit artikel is overgenomen van zijn weblog op www.redeemercitytocity.com.