Dat zegt de econoom dr. Robert Gielissen, die vandaag aan de Universiteit van Tilburg promoveerde op een onderzoek naar maatschappelijk verantwoorde producten. Gielissen werkte met een steekproef onder consumenten en met diepte-interviews.

„Aanvankelijk was ik van plan precies in kaart te brengen wat voor mensen fairtradeproducten kopen, maar dat bleek in de hele samenleving ongeveer gelijk. Het zijn maar twee groepen die er in positieve zin uitspringen. Dat zijn enerzijds christenen en anderzijds mensen die toch al wat meer betrokken zijn bij de samenleving. Mensen bijvoorbeeld die veel goede doelen steunen en minder op het materiële zijn gericht.”

Welke motieven hebben mensen om eerlijke producten te kopen?

„In mijn onderzoek kwam ik twee afwegingen tegen. Mensen willen graag dat het effect heeft wat ze doen. Zodra ze het gevoel hebben dat het geld aan de strijkstok blijft hangen, verliezen ze hun motivatie. Maar zolang ze het vertrouwen houden, zijn ze bereid er meer geld aan uit te geven en er ook tijd aan te besteden om deze producten te zoeken.

Wat ook helpt, is dat mensen zelf worden geconfronteerd met deze materie. Als mensen wel eens iets van de bio-industrie hebben gezien, maakt dat hen meer bewust en zijn ze meer gemotiveerd fairtradeproducten te kopen.”

Bestaan er geen aarzelingen, omdat men natuurlijk nooit zeker weet of het geld goed terechtkomt?

„Ja, maar de producent krijgt gauw het voordeel van de twijfel. Consumenten beseffen echter heel goed dat je nooit zeker kunt weten of het geld goed terechtkomt.

Dit hangt samen met de betrouwbaarheid van goede doelen in het algemeen. In mijn onderzoek merkte ik dat mediaberichten over problemen bij organisaties als de Hartstichting mensen direct wantrouwend maakten.”

U stelt dat christenen meer eerlijke producten kopen. Weet u wat hun motivatie is?

„Dat heb ik niet onderzocht. Ik kan me natuurlijk voorstellen dat het te maken heeft met christelijke noties als solidariteit en voor elkaar zorgen.”

Is het voor alle christenen hetzelfde?

„Nee. Ik heb mensen ook gevraagd naar hun politieke voorkeur en dan zie je dat SGP-stemmers juist weer onder het algemene gemiddelde uitkomen. Die afwijking is trouwens niet groot, maar toch wel rond de 10 procent.”

Wat zou de verklaring daarvoor kunnen zijn?

„Ik denk dat strenge gereformeerden minder geneigd zijn geld uit te geven dan andere burgers. Meer calvinistisch dus. Maar om dat te weten te komen, zou je onder SGP’ers onderzoek moeten doen.”