Stichting Alde Fryske Tsjerken bestaat veertig jaar
De Stichting Alde Fryske Tsjerken –Fries voor: oude Friese kerken– bestaat veertig jaar. Er is veel werk verzet in die jaren, constateert directeur Gerhard Bakker terugblikkend. „Wat begon als een vrijwilligersclub is uitgegroeid tot een professionele organisatie. Wij beheren nu 38 kerken en 2 klokkentorens. Van die kerken zijn er 37 in een redelijke staat. Er is in die veertig jaar voor ongeveer 10 miljoen euro in die monumenten geïnvesteerd. Eén kerk, die van Wier, moet nog worden gerestaureerd. Dat gaat in 2011 gebeuren.”
De stichting, die werd opgericht om waardevolle, oude Friese kerken te behouden voor volgende generaties, heeft de zaakjes volgens Bakker goed op de rails staan. Toch is Bakker niet gerust over de toekomst. „Vorig jaar hebben wij samen met andere organisaties in Friesland een inventarisatie uitgevoerd. Daaruit blijkt dat de komende tien jaar 75 tot 115 kerken in de provincie hun kerkelijke functie verliezen. Dat is veel. Een aantal van die kerken zal bij de stichting worden ondergebracht. Wij beperken ons echter tot de rijksmonumenten.”
De uitbreiding betekent dat er meer geld nodig zal zijn, zegt de stichtingsdirecteur. „Dat hebben wij ook tegen de provincie gezegd.” Bakker realiseert zich dat er door de bezuinigingen een moeilijke tijd aankomt.
De stichting probeert de Friese kerken zo veel mogelijk zichzelf te laten bedruipen. „Dat is lastig. Toerisme levert veel minder op dan vaak wordt gedacht. Culturele activiteiten –zoals concerten en toneelvoorstellingen– zijn winstgevender.
Het liefst ziet Bakker dat zo veel mogelijk kerken een vaste huurder hebben. „De huur levert een substantieel bedrag op. Zo is de kerk in Sint Jacobiparochie in gebruik als cultureel centrum. De kerk in Olterterp wordt twee keer per zondag gehuurd door een afsplitsing van de gereformeerde kerk vrijgemaakt. En zo wordt de kerk in Jorwerd twee keer per maand gebruikt door de oud katholieke kerk.”
Bakker benadrukt dat zijn stichting niet zonder vrijwilligers kan. „Bij ons werken zes mensen, totaal drie fulltime-eenheden. De kerken worden vrijwel allemaal beheerd door lokale comités van enthousiaste vrijwilligers.”
Donateurs betekenen ook veel voor de stichting; zeker nu er minder geld voor restauraties vanuit de overheid beschikbaar komt. „Lang leefde het idee: de stichting zorgt wel voor de kerk. Die tijd is voorbij.”
Vorig jaar is er een donateurwervingscampagne gehouden. Dit jaar treedt de belangenclub ook extra naar buiten: vanwege het veertigjarig jubileum. Dat gebeurt met een schilderijenexpositie van kerkinterieurs in Museum Martena in Franeker, een orgelexcursie op 28 augustus en culturele activiteiten.
