Dat is de uitkomst van de eerste ronde gesprekken die de VVD-senator maandag voerde met alle fractievoorzitters in de Tweede Kamer. De opdracht die koningin Beatrix hem gaf is om in eerste instantie te bekijken of er een kabinet te vormen valt met in ieder geval de VVD als grootste partij en de PVV als grootste winnaar van de verkiezingen van vorige week.

Het CDA wil voorlopig even aan de zijlijn bleven staan, maakte fractievoorzitter Maxime Verhagen maandagavond duidelijk na zijn gesprek met Rosenthal. Eerst moeten VVD en PVV de grote verschillen tussen de partijen maar eens zien te overbruggen. Daarna komt het CDA pas in beeld, zo hield Verhagen maandag de boot nog af.

Informateur Rosenthal gaf voor zijn gesprekken aan hoe serieus en ingewikkeld de situatie is. In haar verzoek aan Rosenthal spreekt de koningin over de „moeilijke situatie waarin ons land verkeert” en volgens Rosenthal moeten we terug naar 1935 om vergelijkbare bewoordingen te vinden in de informatieopdracht van het staatshoofd. Volgens de VVD’er was de financieel-economische situatie in 1935 tijdens het tweede kabinet-Colijn even ernstig als nu.

Rosenthal zei verder dat zijn verkenning geen „vrijblijvende operatie” is en dat hij zoekt naar een kabinet dat niet alleen een meerderheid heeft in de Tweede Kamer, maar ook voldoende steun in de Eerste Kamer.

VVD-leider en gedoodverfd premier Mark Rutte was maandag de eerste die zich meldde bij Rosenthal. Hij toonde zich bereid om te kijken naar een coalitie met de PVV van Geert Wilders. „Als je naar de verkiezingsuitslag kijkt, dan hebben VVD en PVV samen 23 zetels gewonnen, dus ligt het voor de hand dat die variant heel serieus wordt bekeken. Er zitten ingewikkelde kanten aan, maar het is niet onmogelijk.”

Geert Wilders zei even later dat de sleutel voor een rechts kabinet bij het CDA ligt. Hij stelde opnieuw dat hij een stabiele partij heeft en hoopt dat hij zorgen daarover heeft kunnen wegnemen. „Er is goed zaken met ons te doen”, zei Wilders.

Ook PvdA-leider Job Cohen vindt dat de mogelijkheid van een kabinet van VVD, PVV en CDA „serieus onderzocht moet worden”, ook al heeft zo’n coalitie niet zijn voorkeur. Als zo’n formatie mislukt, moet er wat Cohen betreft gekeken worden naar de combinatie Paars-plus (VVD, PvdA, D66, GroenLinks). De mogelijkheid van een kabinet van VVD, PvdA, CDA noemde hij „geen optie”. Pas als andere opties afvallen, kan eventueel naar zo’n kabinet worden gekeken, aldus Cohen.

D66-leider Alexander Pechtold deed een oproep aan alle liberalen in de VVD om niet met de PVV van Geert Wilders in zee te gaan. „Het gaat mij om het mensbeeld dat de heer Wilders de afgelopen vijf jaar heeft neergezet. Dat is er een van geweld en discriminatie van grote groepen mensen in dit land.”