Partijleiders eensgezind: VVD’er als informateur
DEN HAAG – Op één punt gaven de fractievoorzitters koningin Beatrix vrijdag een eensluidend advies: er moet een informateur komen van VVD-huize die de mogelijkheid onderzoekt of er met de PVV een coalitie te vormen valt.
De fractievoorzitters uit de Tweede Kamer mochten vrijdag een voor een bij koningin Beatrix op de thee komen. Het werd voor haar een zware dag. Van de vroege morgen tot in de late avond ontving zij de ene politicus na de andere om van hen een beeld te krijgen welke kant het op moet met de formatie.
Wat mogelijke coalities betreft kreeg zij uiteenlopende adviezen. Sommigen willen een rechtse coalitie, anderen paars plus en weer anderen (Roemer) zouden best voelen voor een combinatie van CDA, PvdA, GroenLinks en SP.
Op één punt stemden allen overeen: de grootste winnaar van de Kamerverkiezingen, de PVV, kan niet gepasseerd worden. Er komt daarom hoe dan ook een informateur van VVD-huize die de komende dagen gaat bekijken of VVD, PVV en CDA samen een nieuw kabinet kunnen vormen.
VVD-leider Rutte wees erop dat er getalsmatig weliswaar drie mogelijkheden zijn, maar hij benadrukte opnieuw dat de verschillen met de PvdA heel groot zijn. Daarnaast vindt hij dat er „nadrukkelijk” gekeken moet worden naar de PVV, omdat die de grootste winst heeft geboekt.
Zorgen maakt Rutte zich wel over de stabiliteit binnen de PVV, en met name de rol van het Kamerlid Brinkman. Die heeft zich de afgelopen tijd kritisch opgesteld tegenover de partijdemocratie in de PVV. Als hij uit de PVV-fractie zou stappen, is een kabinet met VVD, PVV en CDA zijn meerderheid kwijt.
Dat punt werd overigens later op de dag min of meer opgelost door het aanbod van SGP-leider Van der Staaij om aan een rechtse coalitie desgewenst gedoogsteun te verlenen. Rutte wilde op dat aanbod vooralsnog niet reageren.
PvdA-leider Cohen vindt dat zijn partij op dit moment niet aan bod is. Samenwerking in een paars kabinet met VVD, D66 en GroenLinks is in zijn ogen nu „zeker niet de eerste optie.” Hij vindt dat een informateur eerst moet spreken met de VVD als grootste partij en de PVV als partij met de grootste verkiezingswinst.
Een kabinet met VVD, PvdA en CDA is voor Rutte meer een serieuze optie dan voor Cohen. De PvdA-leider ziet weinig in zo’n kabinet, omdat dan drie van de vier winnende partijen van woensdag niet meedoen. Behalve VVD en PVV zagen ook D66 en GroenLinks hun zetelaantal stijgen.
Voor de post van informateur –bij een van de lastigste formaties van na de Tweede Wereldoorlog– gaan aan het Binnenhof de namen rond van de oud-VVD-ministers Kamp en Winsemius en van VVD-senator Rosenthal.
