De nieuwe wet is een compromisvoorstel tussen regering, parlement en de vakbonden, dat na een lange periode van moeizaam onderhandelen tot stand is gekomen. Het moet de huidige wet uit 1971 vervangen, die al jarenlang is achterhaald. Zo erkent de oude wet geen privé-arbeid. Daardoor kent meer dan 80 procent van de huidige arbeidscontractoperaties in Rusland geen wettige basis.

Het grootste verschil met de oude situatie is dat de nieuwe wet uitgaat van een vrijemarkteconomie. Werkgevers krijgen een grotere flexibiliteit bij aanname en ontslag van personeel. Zo zal een werkgever niet meer verplicht zijn om zijn werknemers direct een vast contract aan te bieden. Ook zullen tijdelijke contracten meer keren verlengd kunnen worden.

Net als in de oude wet, is ook nu de 40-urige werkweek gegarandeerd. Wel ontstaat er de mogelijkheid om langere werkdagen te maken. Dit kan alleen op vrijwillige basis en mag de 120 uur per jaar niet te boven gaan. Voor de overwerkuren moeten werkgevers volgens de nieuwe wet anderhalf tot twee keer meer betalen dan de normale werkuren. Dit komt nu nog nauwelijks voor in Rusland.

Het minimumloon is dus vastgelegd op het absolute bestaansminimum. Dit bedraagt momenteel 1400 roebel (48 dollar) per maand. Miljoenen Russen kunnen dus volgens de nieuwe wet een salarisverhoging tegemoetzien, aangezien ze momenteel veel minder verdienen.

Inflatiecorrectie
De Russische minister van Arbeid, Aleksandr Potsjinok, heeft daarom al bezorgd gereageerd. Volgens hem zou dit de Russische schatkist 2 biljoen roebel (69 miljoen dollar) gaan kosten en heeft ze daar geen geld voor op dit moment. Om dezelfde reden ziet de wet af van automatische inflatiecorrectie.

Een ander belangrijk punt in de nieuwe wet betreft het niet op tijd of helemaal niet uitbetalen van salarissen. De afgelopen jaren zijn miljoenen Russen met deze situatie geconfronteerd. Volgens de wet zal de werkgever voortaan voor elke dag dat hij het salaris van zijn werknemer te laat betaalt een vooraf vastgestelde strafsom moeten betalen.

De nieuwe wet staat wel toe dat de werkgever een deel van het salaris uitbetaalt in natura. Dat betekent dat menig Russisch werknemer nog steeds beloond kan worden in worsten of horloges, die hij vervolgens op straat moet verkopen om alsnog roebels te bemachtigen. De enige natura waarin hij niet uitbetaald mag worden, zijn drugs, alcohol en wapens.

Er is nogal wat kritiek op de nieuwe wet, die door menigeen te werkgevervriendelijk wordt genoemd. Zo hebben vakbonden alleen recht om een staking uit te roepen indien meer dan 50 procent van een arbeidscollectief lid is van een vakbond en akkoord gaat met de staking. Critici, onder wie de sociaal-liberale partij Jabloko, menen dat vooral kleine vakbonden in Rusland hierdoor feitelijk monddood zijn gemaakt.

Ook de communisten hebben zich heftig tegen de nieuwe wet verzet. Zij menen dat de Russische werknemer hierdoor vogelvrij is verklaard. Volgens de nieuwe wet kan de werkgever immers veel makkelijker zijn medewerkers ontslaan dan onder de oude wet.

Vrije dag
Maar dit is feitelijk ook nu al het geval in Rusland, aangezien de oude wet al lang niet meer functioneert. Het gevolg is dat momenteel veel Russen werken zonder enige vorm van wettelijke bescherming en geheel zijn overgeleverd aan de grillen van de werkgever. Ook menig westers bedrijf maakt dankbaar gebruik van deze in Europa ongekende vrijheid.

Tijdens de discussies en de stemming gisteren in de Doema demonstreerden zowel voor- als tegenstanders van de wet nabij het parlementsgebouw in het Moskouse centrum, ondanks de enorme koude met temperaturen rond –15 graden.

Om de vele critici enige wind uit de zeilen te nemen besloot de Doema ook een nieuwe nationale feestdag in de wet op te nemen. Voortaan is de ”Dag van de verdediging van het vaderland” (23 februari) een vrije dag voor iedereen. Dit besluit heeft zijn effect niet gemist. Alle Russische ochtendbladen openden vanmorgen groots met dit nieuws. Voor kritiek op de nieuwe wet bleef daardoor nog maar weinig ruimte over.