Het politieke landschap ligt er versplinterd bij, juist nu een snelle en eenduidige aanpak nodig is om de economie aan de praat te houden. De onderhandelende partijen hebben een heel moeilijke formatie in het verschiet, zei VVD-leider Mark Rutte donderdag. Belangenverenigingen vinden dan ook dat politici over de eigen schaduw moeten springen en haast moeten maken een nieuwe regering in het zadel te krijgen.

„Het land is altijd gebaat bij een snelle coalitievorming, maar nu is dat nog meer aan de orde dan normaal”, zei een woordvoerder van Bouwend Nederland, brancheorganisatie van een sector die zeer geplaagd is door de economische crisis. Ook verladersorganisatie EVO vindt dat de formatie niet te lang op zich mag laten wachten, zodat het nieuwe kabinet nog een stempel kan drukken op de begroting van 2011.

Dat een lange formatieperiode negatieve gevolgen heeft voor specifieke sectoren, ziet ook econoom Fred Huibers. „De bouw is afhankelijk van overheidsopdrachten en die worden bij een lange formatie uitgesteld. Dat heeft gevolgen voor bedrijven als BAM of Heijmans. Gereguleerde sectoren zoals de post- en de banksector hebben ook last van een lange formatie als politieke besluiten uitblijven.”

Het bedrijfsleven grijpt de verkiezingsuitslag aan om de roep om minder regels kracht bij te zetten. De koepelorganisatie van supermarkten (CBL) vindt het belangrijk dat er geen nieuwe regels of heffingen komen, zoals btw-verhogingen of uitbreiding van statiegeldregelingen. Ook de branchevereniging van de chemische industrie (VNCI) heeft minder regeldruk hoog in het vaandel staan.

Maar weinig partijen gaven hun politieke voorkeur of favoriete coalitie prijs. Bernard Wientjes van werkgeversorganisatie VNO-NCW vindt dat PvdA en VVD snel met elkaar om de tafel moeten om te kijken welke stabiele regering te vormen is.

De FNV is bezorgd over de bezuinigingsplannen van Rutte. „De VVD riep het hardst een groot bezuinigingspakket te willen doorvoeren.” De vakcentrale is bang dat hard snoeien in de overheidsuitgaven ten koste gaat van het sociale vangnet.

Wientjes, die zich eerder fel uitsprak tegen een coalitie met de PVV, vindt dat Wilders winst serieus genomen moet worden: „Zoals er bij de vorige verkiezingen met de grote winnaar SP is gesproken, zal dat nu met de partij van Geert Wilders moeten gebeuren. Dat is ook een kwestie van fatsoen.”

Vakcentrale CNV is „verbijsterd” over de enorme groei van de PVV. De „verwarrende en verdeelde uitslag” schrijft voorzitter Jaap Smit toe aan de snelle en vluchtige verkiezingsdebatten. Smit vindt dat de politiek en de media de verkiezingen te veel het karakter hebben gegeven van een Idols-wedstrijd. Politici konden niet hun verhaal doen en hebben alleen maar oneliners geroepen, waardoor de kiezer volledig aan zijn lot overgelaten naar de stembus ging.