De federale rechtbank in Washington veroordeelde de Nederlandse Irakees vorig jaar tot 25 jaar cel voor het beramen van moordaanslagen op Amerikaanse militairen in de Irakese plaats Fallujah en de mishandeling van een Amerikaanse cipier. Nederland had hem daarom in januari 2007 aan de Verenigde Staten uitgeleverd. De terugkeer van Al D. na zijn veroordeling, ruim drie jaar later, was één van de voorwaarden van Nederland om toe te staan hem in Amerika te laten berechten.

De rechtbank in Rotterdam moet nu het Amerikaanse vonnis omzetten in een straf naar Nederlandse maatstaven. Het restant mag Al D. in Nederland uitzitten.

De advocaat van Al D., Victor Koppe, voerde aan dat zijn cliënt direct moest worden vrijgelaten omdat hij onder onmenselijke omstandigheden ongeveer twee jaar geïsoleerd in een afdeling onder de grond, zonder daglicht is vastgehouden in de zogenoemde DC Jail in Washington. Die mening was hij niet alleen zelf toegedaan, benadrukte hij. De hooggeplaatste ambtenaar van de Nederlandse ambassade in Washington, Richard Gerding, had hem dat zelfs toevertrouwd.

„Een ambtenaar die uit eigen beweging naar een kantoor van een advocaat komt om te zeggen dat Wesam nooit had mogen worden uitgeleverd, dat zegt toch wel wat”, hield de raadsman de rechters voor. „Volgens hem was er destijds bijna sprake van dat de rechtshulprelatie met de VS zou worden opgeschort vanwege de behandeling van Wesam door de Amerikanen. Ook een ambassademedewerkster en de consul van de ambassade hebben me de slechte behandeling bevestigd, toen ik voor een bezoek aan Wesam in Washington was.”

Een gevangenispastoor die onderzoek naar de gevangenisomstandigheden van Al D. heeft gedaan, concludeert dat de man onder meer werd geconfronteerd met uitwerpselen in vervuilde cellen, spugende bewaarders en langdurige naakte opsluiting in een natte cel. Ook was hij verplicht getuige van verkrachting en werd hij blootgesteld aan voortdurende slaaponthouding en intimidatie van cipiers die zelf in Irak hadden gevochten. Meerdere bronnen hadden de pastoor deze omstandigheden bevestigd.

Volgens officier van justitie Oosterveld hebben de Amerikanen na meldingen over de slechte omstandigheden een onderzoek ingesteld. „Daar kwam uit dat er geen sprake is geweest van onacceptabele omstandigheden.” De detentieomstandigheden hebben wat haar betreft dan ook geen verlagend effect voor de strafmaat. Ook vormen ze geen reden om Al D. nu al vrij te laten, constateerde de aanklaagster.

De rechtbank was het laatste met haar eens. Al D. wordt niet nu al vrijgelaten, zoals Koppe had verzocht. De zaak is uitgesteld tot 4 augustus.