Dat huizenhoge cliché wordt in grote mate bevestigd door een studie in negen Latijns-Amerikaanse landen die half maart in Havana werd gepresenteerd op het 16e Wereldcongres over Seksuologie. Het machogedrag is dominant én gevaarlijk, becijferden de onderzoekers van de Pan-Amerikaanse Gezondheidsorganisatie (PAHO).

De onderzoekers van PAHO troffen in Brazilië, Colombia, Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Honduras, Jamaica, Mexico en Nicaragua hetzelfde culturele machismo aan. Het onderzoek (”Man worden: de culturele constructie van mannelijkheid”) concludeert dat jonge mannen hun identiteit opbouwen tegenover een vrouwelijke tegenpool. „En ze moeten tegenover de anderen bewijzen dat ze echte mannen zijn”, zegt de Chileense psychiater Rodrigo Aguirre, een van de auteurs van het rapport.

Mannen in Latijns-Amerika zouden een niet-aflatende druk voelen om hun consistente mannelijkheid te bewijzen op alle terreinen van het leven. Vluchtige veroveringen van vrouwen bijvoorbeeld doen de status van een puber meer stijgen dan een echte relatie.

De onderzoekers van het PAHO bevestigen ook het cliché van de macho-latino die last heeft van homofobie. De ultieme nachtmerrie van mannelijke adolescenten is om”maricón” (een mietje) genoemd te worden.

Maar er is meer: het stereotiepe gedrag vormt van kindsbeen af een gevaar voor mannen. Het traditionele rolmodel van de man is in de regio zo sterk, dat „gezondheidsrisico’s ondergeschikt raken aan het grote gevaar.” Het leidt tot „geweld, een verhoogd risico op HIV-besmetting, verslaving, promiscuïteit en tienervaders.” De culturele normen dicteren dat mannen „nooit nee zeggen” tegen „de verleidingen van de straat”, zoals tabak, alcohol en drugs. De machojongeren gaan doorgaans ook minder naar de dokter, omdat zoiets wijst op zwakheid.

De onderzoekers plakken ook een cijfer op de gezondheidsrisico’s van het machismo: PAHO schat dat mannen in Latijns-Amerika 26 procent meer kans hebben op gezondheidsproblemen dan vrouwen. Dat markante verschil is voor het overgrote deel te verklaren door de „sociale constructie van de mannelijkheid.”

Toch is er ook hoop op beterschap. De PAHO-studie stelt dat het rolmodel „barsten” vertoont - belangrijke percentages dissidente antwoorden. Sommige pubers geloven ook dat „vrouwen ook het initiatief kunnen nemen” bijvoorbeeld en dat het „in relaties niet alleen om seks draait.”

Op het 16de Wereldcongres over Seksuologie bevestigen ook andere onderzoeken het machocliché. Een onderzoek van de medische faculteit in het Cubaanse Pinar del Río stelt dat het mogelijk is om machogedrag te wijzigen via rollenspelen. „Nadat we verschillende technieken op hen loslieten, erkenden de jonge mannen dat het oké is als je huilt of affectie toont”, zegt de Cubaanse psychologe Beatriz Hernández.