De handel in organen blijkt buitengewoon lucratief te zijn. Volgens experts, die zich bezighouden met het bestrijden van dit griezelige fenomeen, is Egypte het afgelopen decennium veranderd in een waar eldorado voor met name rijke Golfarabieren, die een orgaan nodig hebben. Zij komen naar Egypte, op zoek naar een menselijk orgaan voor zichzelf of een familielid. Soms zijn ze zelfs bereid 100.000 dollar daarvoor neer te tellen.

De illegale handel in menselijke organen neemt twee vormen aan. In een land waar bijna de helft van de bevolking onder de armoedegrens leeft, drijft de extreme armoede mensen ertoe vrijwillig bepaalde organen te verkopen. Redenen hiervoor zijn vaak het aflossen van wurgende schulden, het betalen van een bruidschat of een ziek familielid dat dringend medische zorg behoeft.

Artsen in ziekenhuizen vervullen in deze winstgevende handel een scharnierfunctie. Naar westerse maatstaven worden ze vaak zwaar onderbetaald. Net als de donor zelf bezwijken ze voor de verleiding snel veel geld te verdienen. Het geld dat voor deze organen wordt betaald, wordt verdeeld tussen de arts en de donor.

Volgens sommigen is er nog een derde partij die meeprofiteert, namelijk staatsambtenaren die toezicht moeten houden op de ziekenhuizen en die bereid zijn tegen een riante vergoeding de andere kant uit te kijken.

De handel neemt echter nog een andere vorm aan. Hamdi al-Sayyid, hoofd van de Egyptische medische unie, bezit talloze getuigenissen van patiënten die na het ondergaan van een operatie plotseling merkten dat ze een nier misten. Het gaat hier vaak om jonge Egyptische mannen die naar de Golfstaten wilden vertrekken, op zoek naar werk. Dit vereist vooraf een medische keuring. Tijdens het medisch onderzoek ‘ontdekte’ de arts, dat ze aan een infectie leden aan een of ander orgaan. Na de ‘noodzakelijke’ operatie bleek vervolgens het orgaan verdwenen.

Vorig jaar werd de Egyptische regering door de Wereldgezondheidsorganisatie onder druk gezet om het probleem van deze illegale donorhandel aan te pakken. In Caïro werden toen twee privéklinieken gesloten en tientallen artsen en medewerkers gearresteerd. Tijdens het daarop volgende onderzoek bleek dat er rond deze twee klinieken een uitgekiend systeem was ontstaan.

Via zogenaamde bemiddelaars kregen de artsen in de klinieken te horen hoeveel en welke organen nodig waren. Medewerkers van de klinieken stroopten vervolgens café’s af in met name de armere wijken van Caïro, op zoek naar donoren. De operaties werden voorgesteld als totaal ongevaarlijk, waarbij bovendien werd aangegeven dat een mens „heel goed met één nier of long kan leven.”

Terwijl er vaak astronomische bedragen voor de organen werden betaald, kregen de donoren zelf in de regel minder dan 2000 dollar. Tijdens het onderzoek werden ook namen van donoren achterhaald. Die bleken vaak doodziek te zijn. Na de operatie waren ze vaak nog half onder narcose op staat gedumpt, terwijl men hun het geld in de broekzak had geduwd.

Sinds vorig jaar is er in Egypte wetgeving op gang gekomen die orgaandonatie na de dood mogelijk maakt, maar in een religieus land als Egypte bestaat hier veel weerstand tegen. Daardoor blijven slechts de levenden over als bron voor transplantatie.

Er doen geruchten de ronde dat de praktijk van orgaantransplantatie, zonder dat de donor hiervoor toestemming heeft gegeven of er weet van heeft, vooral floreert in de ziekenhuizen voor de armen. Die zijn gratis.