Dat maakte de 67-jarige oud-bankier en lid van de regerende CDU-partij maandag bekend tijdens een persconferentie in Berlijn.

Köhler had in Afghanistan gezegd dat een land als Duitsland, dat zeer afhankelijk is van handel met het buitenland, zich moet realiseren dat militaire interventies nodig kunnen zijn voor de Duitse belangen. „Ik betreur het dat mijn uitspraken zouden kunnen leiden tot een misverstand over een belangrijk en moeilijk vraagstuk voor onze natie”, aldus Köhler maandag.

Het terugtreden van Köhler komt onverwachts, ondanks de storm van kritiek die in Duitsland was ontstaan na diens uitspraken. Hij werd vorig jaar mei nog herkozen als staatshoofd, voor een termijn van vijf jaar.

Köhler zei maandag tijdens een korte verklaring voor de pers in zijn residentie Slot Bellevue dat hij Jens Böhrnsen (SPD), de voorzitter van de Bondsraad en daarmee zijn plaatsvervanger, heeft geïnformeerd over zijn besluit. De duidelijk geëmotioneerde president werd geflankeerd door zijn echtgenote Eva Luise.

De opvolger van Köhler moet uiterlijk 30 juni worden gekozen. De Duitse grondwet schrijft voor dat er binnen dertig dagen een opvolger moet zijn gekozen door de Bondsvergadering, die uitsluitend voor deze gelegenheid bijeenkomt. De Bondsvergadering bestaat uit de leden van de Bondsdag en afgevaardigden van de parlementen van de zestien deelstaten. De rol van de president in Duitsland is vooral ceremonieel.