”Winning the battle for the hearts and minds of the people”, de harten winnen van het Iraakse volk. Daar is het de Amerikaanse en Britse troepen -naast de verovering van Bagdad- om te doen. ”Raid and aid” (aanvallen en hulp geven) heet het in soldatenjargon. Want ook met hulp kun je de kracht breken van je tegenstander -(para)militaire troepen in de steden- zonder een extra kogel te hoeven afschieten.

Het winnen van die sympathie is ook van belang voor de naoorlogse herbouw van Irak - en al helemaal als de VS daar een pro-Amerikaans regime geïnstalleerd willen zien. De Iraakse harten winnen is tenslotte ook nodig om ”intelligence” te vergaren: kennis over de vijand, wat zijn zwakte is, zijn kracht, en: waar hij zit.

Vooral aan dat laatste -human intelligence, zeg maar spionnen op de grond- heeft het de Amerikanen ontbroken voordat ze de aanval inzetten. Dit wordt zelfs als verklaring gebruikt voor de teleurstellingen van de afgelopen tijd: waarom was Washington niet op de hoogte van de taaiheid van het verzet? Omdat het vertrouwde op ”high tech intelligence”: satellieten en elektronica in plaats van op menselijke speurneuzen en infiltranten.

Snel aanpappen bij de bevolking dus. Maar daar stak Saddam zaterdag een stokje voor. Toen vond een zelfmoordactie plaats bij een controlepost in de buurt van Najaf, waarbij vier Amerikanen de dood vonden. En sindsdien hapert het met dat aanpappen bij burgers. Want om nieuwe aanslagen te voorkomen moet iedere Iraakse burger worden gewantrouwd, en behandeld als potentiële terrorist - en dan is het lastig aanpappen met zo iemand.

Terroristische zelfmoordacties zullen de coalitiemilitairen en de Iraakse bevolking verder uiteendrijven, en dat is precies wat Saddam beoogt: ze hinderen de hulpverlening, het intelligence-werk, en dus ook de opmars van de coalitie.

De zelfmoordactie van zaterdag lijkt zelfs een ”shock and awe”-effect onder de Amerikanen te hebben teweeggebracht: de nervositeit onder de soldaten -en daarmee de kans op paniekvuur- is behoorlijk toegenomen. Daarover klagen althans de Britten. Ze ergeren zich aan „ongecontroleerd gedrag” van hun coalitiegenoten, en aan hun ”trigger-happiness” (d.w.z. hun neiging om snel te schieten).

In de nacht van maandag op dinsdag leken de Britten in het gelijk gesteld toen zeven vrouwen en kinderen werden gedood bij een Amerikaanse controlepost, nadat de chauffeur een stopteken had geweigerd. Een alleszins begrijpelijke reactie van de Amerikaanse militairen die de auto op zich af zagen stormen.

Toch wijten de Britten het tragische incident aan gebrek aan ervaring in het voeren van een stadsguerrillaoorlog. Wij, zeggen de Britten, kennen de stadsoorlog uit Noord-Ierland, en uit Pristina, in Kosovo, en kunnen de Amerikanen op dit punt nog een lesje voorhouden.

Er is nóg een valkuil die Saddam voor zijn rivalen heeft gegraven: de sjiitische heiligdommen in steden als Najaf en Karbala, waar nog altijd strijd wordt gevoerd. Er zijn sterke vermoedens dat Iraakse troepen zich daar schuil houden dicht bij moskeeën en bedevaartsplekken, met als doel de coalitietroepen te verleiden tot verwoestende beschietingen op die heilige gebouwen.

De soennitische moslim Saddam Hussein weet als geen ander hoe hij de sjiieten in zijn land kan manipuleren. Tijdens de acht jaar durende oorlog tegen het sjiitische Iran wist Saddam de loyaliteit van het Iraakse leger te behouden, terwijl juist daar de sjiieten de meerderheid vormden. Zo werden alle 3200 (!) heilige plaatsen in Irak onder strenge bescherming van de regering geplaatst.

En dan is er nog zijn familiestamboom, waarin „overduidelijk” is te zien dat Saddam afstamt van Imam Ali, de neef en schoonzoon van de profeet Mohammed en voor sjiieten de centrale figuur in hun geloof. Miljoenen afdrukken zijn er van die stamboom gemaakt en verspreid onder de sjiieten in het zuiden.

Als de coalitietroepen niet oppassen en sjiitische heiligdommen gaan raken, zal Saddam opnieuw munt kunnen slaan uit zijn manipulatietactiek onder de sjiitische bevolking. „Winning the battle for the hearts and minds of the people” zal er niet gemakkelijker op worden.