Ook zijn collega S. Bajema van De Unie verklaart dat er aan drastische maatregelen niet meer te ontkomen viel. Onderhandelaarster I. Baltussen van de CNV Bedrijvenbond is sceptischer: „Uiteraard weten wij dat het al langere tijd geen rozengeur en maneschijn is bij het bedrijf. Maar KLM heeft nog altijd een tamelijk riante kaspositie.”

Baltussen vermoedt dat de sanering te maken heeft met de samenwerking die KLM zoekt met British Airways of Air France. „Een aantrekkelijke bedrijfsbalans maakt je nu eenmaal een gewilde partner”, verklaart de bestuurster.

De bonden hebben uit het overleg met KLM dinsdagmiddag opgemaakt dat 2000 tot 3000 arbeidsplaatsen sneuvelen bij de luchtvaartmaatschappij. Hoeveel gedwongen ontslagen er dreigen te vallen, is volgens de bonden nog volstrekt onduidelijk. Hardeveld: „Er wordt nu eerst in projectgroepen per afdeling gekeken. We hopen eind april op een sociaal plan.” Bajema hoopt nog dat gedwongen ontslagen kunnen worden voorkomen. CNV-bestuurster Baltussen voegt daaraan toe: „We hebben geen enkele financiële onderbouwing gezien. Pas als we die hebben, weten we waarover we praten.”

Volgens de vakbonden is tijdens het overleg nog even besproken om de huidige malaise in de luchtvaartindustrie op te vangen door werktijdverkorting aan te vragen. Dat heeft KLM na de aanslagen op 11 september in de Verenigde Staten ook gedaan om de dip in boekingen op te vangen. „De laatste tijd bleek echter dat tijdelijke oplossingen niet meer afdoende zijn”, aldus Hardeveld.

Volgens de Bondgenoten-bestuurder heeft KLM ook aan de vakbonden gevraagd mee te werken aan een versobering van de arbeidsvoorwaarden. De bonden hoorden van KLM dat de loonkosten de afgelopen drie jaar met 21 procent zijn gestegen.

„Ik kan daaruit niet direct afleiden of dat betekent dat de arbeidsvoorwaarden bij KLM te luxe zijn”, stelt Hardeveld. Baltussen staat ook niet direct te springen om mee te werken: „Het lijkt erop alsof ze de schuld bij ons en het personeel willen neerleggen. Het management ging toch zelf akkoord met die CAO-afspraken.”

De Unie wil wel met KLM praten over de geplande loonsverhoging van 2,5 procent per 1 oktober: „Wellicht kunnen we een gedeelte gebruiken voor een ander doel.” Het aantal gedwongen ontslagen zou volgens Bajema ook door roostertechnische maatregelen beperkt kunnen blijven.

De Vereniging van Nederlandse Verkeersvliegers (VNV) is minder geschrokken van de saneringsplannen dan de andere vakbonden. „De directie heeft duidelijk gemaakt op de langere termijn het aantal vluchten gelijk te willen houden en niet te willen snijden in het netwerk. Dat betekent ook dat het aantal piloten gelijk zal blijven”, aldus VNV-voorzitter H. de Vries. Hij wijst er ook op dat KLM door wil gaan met de ingezette vlootvervanging. „Het lijkt er al met al op dat de circa 2000 piloten redelijk buiten schot blijven.”

In december kondigde KLM-topman Van Wijk al aan dat de onderneming „slimmer” moet gaan werken om te kunnen overleven. „We groeien niet, we kunnen in deze ongelooflijk concurrerende markt geen hogere ticketprijzen neerzetten. De vooruitzichten zijn niet gunstig”, zei hij in het personeelsblad van KLM. Hij had het toen echter niet over een ontslagronde.

Om het bedrijf op de been te houden, neemt KLM op de korte termijn geplande investeringen onder de loep. De maatschappij is voor de lange termijn al maanden bezig om de kosten terug te dringen. Zo heeft het bedrijf goedkopere vliegtuigen aangeschaft en gaat het efficiënter inkopen. Ook biedt internet veel mogelijkheden, aldus KLM. Passagiers kunnen bijvoorbeeld zelf on line tickets kopen. Ook bij de technische dienst en andere bedrijfsonderdelen biedt internet legio mogelijkheden.

KLM is bovendien naarstig op zoek naar een partner om op de lange termijn te kunnen overleven. De onderneming praat met Air France en British Airways. Door de oorlog en de uitbraak van SARS lopen deze gesprekken echter enige vertraging op. KLM verwacht over enkele maanden uitsluitsel te geven over de toekomstige partner.

KLM is niet de enige maatschappij die in het personeelsbestand snijdt. Na de aanslagen van 11 september 2001 in de Verenigde Staten hebben grote Amerikaanse maatschappijen als Northwest Airlines, United Airlines, American Airlines en Continental reeds duizenden banen geschrapt. British Airways was een van de eerste Europese maatschappijen die ontslagen aankondigde. Air France en Lufthansa voeren minder vluchten uit als gevolg van de oorlog in Irak.

Op de effectenbeurs in Amsterdam reageerden beleggers negatief op het nieuws. Het aandeel sloot dinsdag 5,9 procent lager op 5,40 euro.