JSF blijft gemoederen bezighouden
DEN HAAG (ANP) – Nederland doet sinds 2002 mee aan de ontwikkeling van de Amerikaanse Joint Strike Fighter (JSF/F–35). De aanloop naar dat besluit kostte veel hoofdbrekens en zorgde enkele malen voor politiek vuurwerk. Vooral de PvdA heeft grote moeite met het nieuwe gevechtsvliegtuig en wil nu alsnog stoppen met de testfase. Een overzicht van de ontwikkelingen.
Aantal:Defensie vindt de JSF van het Amerikaanse bedrijf Lockheed Martin het beste nieuwe gevechtstoestel en wil er het liefst 85 aanschaffen. De fabrikant gaat uit van 4500 te maken toestellen. Naast Nederland zijn ook Groot–Brittannië, Australië, Italië, Denemarken, Noorwegen, Canada en Turkije partnerlanden.
Levering:
De hypermoderne jachtvliegtuigen moesten worden geleverd tussen 2012 en 2023. Door allerlei tegenslag wordt dat later. De Amerikanen gaan het project herstructureren en hebben er onlangs 2,8 miljard dollar extra in gestoken.
Testfase:
De testfase, die in de VS plaatsheeft, liep ook twee jaar vertraging op. Nu is de planning dat die fase in 2016 wordt voltooid. Nederland wilde twee testtoestellen kopen. Na geruzie besloot de vorige coalitie van CDA, PvdA en ChristenUnie in april 2009 om er één te bestellen en aan te betalen. Nederland bedong dat het daarop later nog kon terugkomen.Tegelijk werd een besluit voor een tweede test–JSF uitgesteld tot 2010 en een keuze voor een werkelijke aanschaf tot 2012, als er een volgend kabinet zou zitten.
Stuksprijs:
De kosten per toestel zijn nog onzeker in het miljardenproject, omdat die afhangen van de ontwikkeling en de aantallen die worden geproduceerd. Voor de aanschaf van een opvolger van de verouderde F–16 is ruim 6,1 miljard euro gereserveerd en bijna 10 miljard voor de exploitatie over dertig jaar.
Investeringen:
Nederland investeerde ruim 800 miljoen euro in de JSF. In ruil daarvoor krijgt het bedrijfsleven opdrachten. De ondernemingen moeten wegens dat profijt een deel van hun JSF–omzet terugbetalen aan de Staat. Na een meningsverschil met Economische Zaken is dat afdrachtpercentage bijgesteld van 10 naar 3.
Politiek:
CDA en de VVD zijn de grootste voorstanders. De PvdA was als oppositiepartij tegen en twijfelde als coalitiepartij in Balkenende–IV nog steeds. Onder druk van de PvdA werd slechts een eerste testtoestel besteld. De SP, GroenLinks en PVV willen de JSF niet. D66 wil eventueel kopen als het toestel klaar is.