Afgelopen weekend zaaide ze twijfel of het vangnet voor redding van de euro wel voldoende zal zijn. Gisteren benadrukte ze dat de munt in gevaar is. Met dat soort uitspraken moet je in de huidige situatie dat de financiële markten hypernerveus zijn natuurlijk niet aankomen. Zij zorgen meteen voor nieuwe onrust.

Tegelijk kondigde zij maatregelen aan om transacties van speculanten aan banden te leggen. Zomaar opeens, zonder blijkbaar de overige lidstaten van de Unie te hebben geraadpleegd. Morgen zal haar minister van Financiën, Schäuble, in Brussel een pakket voorstellen presenteren om begrotingsdiscipline af te dwingen onder de landen met het gemeenschappelijke betaalmiddel.

Waar is Merkel mee bezig? Simpel: zij illustreert met haar optreden wat er leeft onder het Duitse volk. Alles wijst erop dat onze oosterburen het helemaal gehad hebben met de budgettaire nonchalance van vooral de mediterrane vrienden. Hun geduld raakt op. „Wij zijn weer de gekken van Europa”, zo vertolkte recent een magazine de algemene opvatting: elders maken ze er een puinhoop van en wij mogen de rekening betalen. Inmiddels zegt meer dan de helft van de burgers voorstander te zijn van herinvoering van de D-mark.

We signaleren een mentaliteitsverandering onder de Duitsers. Decennialang voelden zij zich tegen de achtergrond van het verleden moreel verplicht tot een sterk Europese gezindheid. Zij waren de voornaamste geldschieter achter het project van de integratie. Zij offerden zelfs hun solide D-mark op voor het ideaal van één Europa. De generatie van nu kent dat gevoel echter veel minder. Die wenst niet langer op te draaien voor wangedrag op het continent.

Oud-minister van Financiën Waigel was in de jaren negentig de grondlegger van het stabiliteitspact, de afspraken die bedoeld zijn om de begrotingstekorten in het eurogebied niet te laten ontsporen. Hij herhaalde kortgeleden op een congres in München dat hij het destijds onverstandig vond om Griekenland toegang te verschaffen tot de monetaire unie. Maar tegelijk waarschuwde deze Beierse christendemocraat voor wat hij noemde een gevaarlijke tendens binnen Duitsland richting nationalisme. Hij kritiseerde de politici die niet positief praten over de EU.

Ook president Trichet van de Europese Centrale Bank (ECB) voelt de stemming haarscherp aan. Niet voor niets gaf hij afgelopen weekend juist aan twee Duitse bladen een interview. Hij verzekerde daarin dat hij nauwgezet waakt over de waarde van ons geld. Bij sommigen heeft hij het totaal verbruid door staatsobligaties op te kopen, met het risico van een aanwakkerende inflatie. De financieel expert van regeringspartij FDP, Schäffler, eist dat hij per direct opstapt. In de grootste EU-lidstaat ligt zelfs Trichet onder vuur.

Hoe te oordelen over de opstelling van de Duitsers? Als het gaat om de degelijkheid in het beleid voelen we ons prima bij hen thuis. Hun pleidooi voor strenge maatregelen om binnen de eurozone orde op zaken te stellen, onderschrijven we. Maar laat Merkel daarbij wel wat meer diplomatiek te werk gaan, want haar optreden roept het beeld op van grote verdeeldheid binnen de EU en veroorzaakt extra spanningen op de markten; en dat kunnen we op dit moment allerminst gebruiken.