Margo Andriessen, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE), zet de kookwekker klaar. Vier minuten krijgen CDA, VVD, GroenLinks, D66, CU en PvdA om uiteen te zetten hoe hun partij zich positioneert in het door de initiatiefgroep Uit Vrije Wil aangezwengelde debat over stervenshulp aan ouderen die klaar zijn met leven.De initiatiefgroep wil die stervenshulp wettelijk regelen. Als levensmoede ouderen kiezen voor de dood moeten speciaal daartoe opgeleide verpleegkundigen of pastores hen daarbij behulpzaam kunnen zijn, zonder bang te zijn dat justitie hen daarvoor vervolgt, aldus de groep.

Vandaag overhandigde Uit Vrije Wil 116.871 steunbetuigingen aan voorzitter Remkes van de commissie voor burgerinitiatieven. Maandag, in een door de NVVE belegde bijeenkomst, stond de vraag centraal wat politieke partijen voornemens zijn daarmee te doen.

De inzet van Uit Vrije Wil is duidelijk: snel een pragmatische regeling in plaats van een moeizaam en langdurig medisch-ethisch debat. Dat gaat heel duidelijk niet de insteek worden van het CDA, aldus Tweede Kamerlid Pieper maandag. Hij omschrijft de aanvliegroute van Uit Vrije Wil als eenzijdig: U bent klaar met leven, wij zijn klaar met u. Nabijheid bieden aan levensmoede ouderen, is wat de CDA’er er tegenover stelt. „Wij zeggen: U bent de moeite waard, in welke afhankelijkheidsrelatie u zich ook bevindt.”

Ook CU-Tweede Kamerlid Wiegman zegt in te willen zetten op verbetering van de ouderenzorg. Niet zelfbeschikking maar menselijke waardigheid moet volgens haar leidend zijn in het debat.

De VVD juicht het voorstel van Uit Vrije Wil toe om ethici, psychotherapeuten en verpleegkundigen die daarvoor belangstelling hebben na een cursus verantwoordelijk te maken voor de levensbeëindiging van levensmoede ouderen, aldus woordvoerder Van Katwijk. „Verlaatkundigen zou een mooie naam zijn voor deze nieuwe beroepsgroep. Deskundigen voor het begeleiden van mensen die het leven verlaten. Zoals verloskundigen dat bij de komst van nieuw leven doen.”

GroenLinks „neigt” naar steun voor een regeling die hulpverleners de mogelijkheid geeft het leven van levensmoede ouderen te beëindigen, maar worstelt nog met de toetsing. Die moet zorgvuldig zijn en dat kan botsen met de wens van de partij dat de strafrechtelijke controle op het levensbeëindigend handelen van artsen juist minimaal moet zijn, aldus woordvoerster Sap.

De PvdA meent dat de politiek in de nieuwe kabinetsperiode niet ontkomt aan een debat over ruimere hulp bij zelfdoding. „Maar als mensen een doodswens blijken te hebben omdat niemand naar hen omkijkt, moeten we de oplossing niet zoeken in een wettelijke regeling”, aldus Yücel.

D66 zoekt vooral het gevecht met het CDA. „U weigert elk debat over deze problematiek”, sneert Koser Kaya richting Pieper, waarbij ze in herinnering roept dat D66, VVD en GroenLinks in de afgelopen kabinetsperiode tevergeefs in een motie opriepen tot onderzoek naar de vraag waarom sommige ouderen geen zin meer ervaren in het leven.

Als Pieper aangeeft geen bezwaar te hebben tegen zo’n onderzoek, ruiken Yücel (PvdA) en Sap (GroenLinks) hun kans. „Wat als de doodswens van sommige ouderen echt een kwestie van vrije wil blijkt te zijn en niet wordt ingegeven door eenzaamheid of depressie. Bent u dan voor een regeling?” daagt Yücel Pieper uit.

Sap zet de zaak nog verder op scherp. „Wat steunt u precies? Een debat waarin de thematiek van klaar met leven nader wordt verkend en onderzocht? Of ook een debat over de vraag hoe een regeling die levensbeëindiging door hulpverleners mogelijk moet maken eruit moet zien?”

De CDA’er bekent kleur: wat hem betreft geen debat „waarin het kwetsbare niet wordt beschermd.” Daarop haalt Sap bakzeil. „Ik weet nu waar het CDA staat.”

Oud-PvdA-politica d’Ancona, prominent lid van Uit Vrije Wil, kondigt de volgende stap van de initiatiefgroep aan: een initiatiefwetsvoorstel, compleet met Memorie van Toelichting, komend najaar te overhandigen aan het nieuwe kabinet. D’Ancona: „Wij zien de uitkomst van het debat met vertrouwen tegemoet.”