De spanning was voelbaar afgelopen weekend in de Centrale Bibliotheek in Amsterdam. Daar vond de feestelijke uitreiking plaats van de achttiende El Hizjra Literatuurprijs. De Amsterdamse Souad kwam als „grote winnares” in de categorie proza tussen 18-25 jaar uit de bus. Ze schreef het winnende verhaal ”Het leed van Hedda” en het winnende gedicht ”Mijn vader”.Waarom deed je mee?

„Het grappige was dat ik niet eens op de hoogte was van het feit dat de wedstrijd uitgeschreven was. De organisatie El Hizjra ken ik al lang, evenals de wedstrijd, maar ik stond er niet bij stil. Een vriendin attendeerde me erop. „Echt iets voor jou”, zei ze. Een week voordat de inzendtermijn sloot, begin januari, heb ik mijn verhaal en gedicht ingestuurd. Niet alleen op advies van mijn vriendin, maar ook omdat mijn verhaal een boodschap heeft en ik die graag wilde delen.”

Wat stuurde je in?

„De keuze was niet moeilijk. Het verhaal lag zelfs al klaar. Het gaat over een oudere Marokkaanse dame die niet kan lezen en schrijven. Het is mijn tante. De gesprekken die ik met haar voerde in Marokko vorig jaar zomer, heb ik vertaald in proza. De gesprekken voerde ik in het Berbers, maar de uitwerking is in het Nederlands. Het is geen fictief verhaal, maar feitelijk. Alleen de naam van mijn tante is gefingeerd.”

Waarom voerde je gesprekken met je tante?

„Zij en anderen van haar generatie worden vaak totaal niet begrepen door de jongere generatie Marokkanen. Ze lijken uit de toon te vallen. Terwijl juist zij een verhaal te vertellen hebben. Ik wilde per se met mijn tante praten. De aanleiding was de dood van mijn opa, een jaar daarvoor. Ik heb nooit de kans gehad om hem vragen te stellen. Daarom besloot ik mijn tante te interviewen. Centraal in het ingestuurde verhaal staan de kenmerkende gezichtstatoeages die Berbervrouwen dragen. Ze fascineren me. Waarom draagt mijn tante die eigenlijk? Dat wilde ik weten. Vanuit mijn persoonlijke interesse, maar ook omdat het een actueel onderwerp is. Op internetfora branden discussies onder Marokkaanse jongeren los over de vraag of gezichtstatoeages wel of niet te rijmen zijn met het geloof in de islam. Ik vind het belangrijk dat de verhalen van onze oudere generatie uit de eerste hand opgetekend worden.”

Wat is je boodschap voor jongeren?

„Jongeren zien ouderen wel eens als ‘fossielen’. Volstrekte onzin. Zie ze als bron van kennis en wijsheid, waar wij ons voordeel mee kunnen doen. Ik vind het belangrijk dat jongeren zelf meewerken aan een stukje geschiedschrijving door hun omgeving goed te observeren. Ik hoop dat jongeren tijdens het lezen van mijn verhaal denken: Hé, die Souad stelt vragen die een ander niet durft te stellen. Doe het zelf ook, wil ik tegen hen zeggen. Het verrijkt je als je weet wie je familie is.”

Hoe verliep de prijsuitreiking?

„In januari had ik mijn verhaal en gedicht naar El Hizjra gestuurd. Ik werd later gebeld om mijn biografie en telefoonnummer door te geven. Die was ik helemaal vergeten. Vanaf dat moment was het afwachten geblazen. Tijdens de prijsuitreiking afgelopen zondag hoorde ik pas dat mijn werk bekroond werd. Alle deelnemers, zo’n 120, waren voor de uitreiking uitgenodigd. Tijdens de bijeenkomst werd ineens mijn naam omgeroepen. Ik mocht mijn gedicht in het Berbers voordragen. Daarna werd mijn naam nog een keer genoemd en kreeg ik te horen dat mijn proza de eerste prijs had gewonnen in de categorie 18 tot 25 jaar. De directeur van El Hizjra, Abderazak Sbaiti, feliciteerde me.”

Trots?

„Nee. Ik voelde geen trots. Op het moment van de uitreiking was ik zelfs niet blij, maar alleen verbaasd. Zeer verbaasd. Het klinkt als een cliché, maar zo was het. Uiteraard ben ik blij en dankbaar met de prijs, maar deze uitslag kwam als een complete verrassing.”

Wat betekent de prijs voor je toekomst?

„Ik besef dat de prijs een steun in de rug is. Aan de andere kant mag ik me geen tijd gunnen om achterover te leunen. De gesprekken met mijn tante wil ik bundelen. En ik ben inmiddels al een jaar bezig met het schrijven van een roman. Ik vind het belangrijk om die goed te schrijven. Het feit dat mijn naam iets bekender is door de prijs, zal het misschien wat gemakkelijker maken om de roman uit te geven. De prijs is in dat opzicht een stimulans en bemoediging: het sterkt me in de gedachte dat ik op de juiste weg zit. De deur naar meer schrijven is op een kier gezet. Je ziet dat bekende schrijvers die eerder de El Hizjra Literatuurprijs wonnen –Abdelkader Benali, bijvoorbeeld– een of meerdere boeken hebben uitgebracht. Ik moet het niet bij dit proza laten. Al wil ik er niet direct mijn brood mee verdienen, ik ga door.”

Is je familie in Marokko op de hoogte van je prijs?

„Mijn tante weet het nog niet. Ik vertel het haar als ik deze zomer in Marokko ben. De jaarlijkse reis is voor mij een hoogtepunt. Als ik ruim in mijn financiën zit, koop ik ooit een vakantiewoning in de Marokkaanse bergen.”

Wat? De El Hizjra Literatuurprijs. De naam mag dan een Arabisch tintje hebben; de prijs is een Nederlandse literatuurprijs. Beter gezegd: het is de belangrijkste literaire prijs voor jong talent van Marokkaanse en Arabische afkomst. En uniek in Europa.

Doel? El Hizjra –Centrum voor Arabische kunst en cultuur te Amsterdam– organiseert de schrijfwedstrijd niet zomaar. De organisatie wil iedereen van Arabische of specifiek Marokkaanse afkomst aanmoedigen om gedichten en korte verhalen te schrijven. Marokkaanse en Arabische Nederlanders worden uitgedaagd om zich literair te uiten. Last but not least: de wedstrijd laat een positief beeld zien van een bevolkingsgroep die vaak negatief in de media komt.

Wat mag je insturen? Proza, poëzie, essays en columns; alles is welkom. Zo lang het beslist zelfbedacht is en nog niet gepubliceerd is. Het thema is vrij en het werk mag in het Nederlands, Arabisch of Berbers zijn geschreven.

Beoordeling? De ingezonden verhalen en gedichten worden beoordeeld door een jury. De juryleden letten vooral op originaliteit, zeggingskracht en taalgebruik.

Beloning? Elk jaar worden gemiddeld tien auteurs bekroond uit verschillende leeftijdscategorieën. Tijdens de prijsuitreiking mogen de winnaars hun werk voordragen. Ze krijgen een geldbedrag van 400 euro, een masterclass schrijven en hun bekroonde werk wordt gepubliceerd in een bundel.