Britten naar de stembus
De stembussen in Groot-Brittannië zijn vanmorgen om 7.00 uur opengegaan voor de parlementsverkiezingen. Ongeveer 45 miljoen Britten zijn opgeroepen een nieuw Lagerhuis te kiezen.
De stembureaus sluiten om 22.00 uur en de eerste resultaten druppelen naar verwachting vanaf middernacht binnen. De opkomst bij de vorige verkiezingen lag net boven de 61 procent.De strijd concentreert zich rond Labourpremier Gordon Brown, oppositieleider David Cameron van de Conservatieven en de enkele maanden geleden nog vrijwel onbekende Nick Clegg, leider van de Liberaal-Democraten (”LibDem”).
De laatste zes peilingen van kranten gaven vanmorgen aan dat de Conservatieve Partij 6 tot 9 procentpunten op Labour voorligt. De partij zou echter niet de absolute meerderheid behalen. De kans bestaat dat in zo’n situatie Labour door het kiesstelsel zelfs meer zetels behaalt dan de Conservatieven. Het Verenigd Koninkrijk kent een districtenstelsel: de kandidaat die in een kiesdistrict de meerderheid behaalt, heeft een zetel in het Lagerhuis veroverd.
De laatste decennia sleepte altijd óf de sociaaldemocratische Labourpartij óf de Conservatieven een meerderheid van de stemmen in de wacht. Clegg deed het echter zo goed in tv-debatten met Brown en Cameron dat volgens veel opiniepeilingen geen enkele partij nu op een absolute meerderheid kan rekenen. Daarom moet er waarschijnlijk een ‘hangend parlement’ komen: een coalitieregering of een minderheidskabinet, wat in Groot-Brittannië sinds 1974 niet meer is voorgekomen.
De Britse krant Daily Telegraph meldde gisteren dat er in achterkamertjes al een deal is gesloten tussen Cameron en de DUP van protestantse nationalisten in Noord-Ierland. Die kunnen rekenen op zeker 9 zetels in het 650 zetels tellende Lagerhuis, en de Conservatieven bij een krappe uitslag aan een meerderheid helpen. In ruil daarvoor eisen zij dat Noord-Ierland wordt gespaard bij de ophanden zijnde bezuinigingen.
Dit soort scenario’s wordt steeds weer aangehaald door tegenstanders van wijzigingen van het huidige kiesstelsel. Als kleine partijen nodig zijn om een meerderheid te vormen, kunnen die, als een soort afpersers, onevenredige concessies afdwingen, zo redeneert men.
De Liberaal-Democraten eisen juist al decennia een verandering van het kiesstelsel. Zij willen dat er ook een aspect van evenredige vertegenwoordiging wordt geïntroduceerd, zodat de stemmen die op kleinere partijen worden uitgebracht, niet helemaal verloren gaan.
Voor een verandering van het kiesstelsel is Labour gemakkelijker te porren dan de Tories, de Conservatieve Partij. Door die belangrijke eis van de LibDems in te willigen, zou Labour die partij over de streep kunnen trekken om een coalitie te vormen.
Clegg heeft aan die mogelijkheid echter een belangrijke eis verbonden: hij wil niet meer verder met Brown als premier.