Belgische premier Leterme doet stap opzij
BRUSSEL (ANP) – Demissionair premier Yves Leterme wordt bij vervroegde verkiezingen in België niet het boegbeeld van zijn partij CD&V (Vlaamse christendemocraten). Partijvoorzitter Marianne Thyssen neemt het stokje van hem over.
Leterme heeft dat woensdag bekendgemaakt. Hij doet wel mee aan de verkiezingen, maar dan als lijsttrekker voor de Kamer van Volksvertegenwoordigers in het kiesarrondissement West–Vlaanderen, zijn thuisbasis. Thyssen wordt lijsttrekker voor de Senaat, waardoor kiezers in alle Vlaamse kiesdistricten op haar kunnen stemmen.Bij de vorige landelijke verkiezingen in 2007 voerde Leterme wel de Senaatslijst aan. Hij haalde toen een recordaantal voorkeurstemmen, na een campagne waarin hij had betoogd dat voor splitsing van het tweetalige kiesdistrict Brussel–Halle–Vilvoorde slechts „vijf minuten politieke moed" nodig was. Vorige week viel zijn regering omdat er nog steeds geen akkoord is over dit kiesdistrict, dat Vlamingen en Franstaligen in België al sinds de jaren ’60 verdeeld houdt.
Zijn opvolgster Thyssen wordt door haar partijgenoot Eric Van Rompuy (een broer van EU–president Herman) al getipt als de eerste vrouwelijke premier van België. CD&V eindigt doorgaans als grootste bij verkiezingen. De 53–jarige Thyssen leidt deze partij sinds 2008. Ze is ook lid van het Europees Parlement.
In een interview met de publieke Vlaamse omroep VRT onderstreepte ze woensdag dat ze op uitdrukkelijk verzoek van Leterme het lijsttrekkerschap op zich neemt. Het getuigt volgens haar van „grote klasse" dat Leterme (49) een stapje opzij doet.
De meeste kopstukken in de Belgische politiek reageerden woensdag verrast op de leiderswisseling bij CD&V. Partijvoorzitter Joëlle Milquet van de Franstalige christendemocraten zei „verbaasd" te zijn dat Leterme afziet van het lijsttrekkerschap. Ze prees Thyssen om haar „correctheid en professionalisme". Vicepremier Laurette Onkelinx van de Franstalige socialisten wijdde warme woorden aan Leterme „als mens en collega". In zijn eigen partij wordt de beslissing van Leterme als „moedig" omschreven.
Dat er vervroegde verkiezingen komen in België staat nog steeds niet definitief vast. Het kabinet–Leterme bood vorige week zijn ontslag aan. Maandag aanvaardde koning Albert dat na een mislukte lijmpoging.
Volgens de Vlaamse partijen is een stembusgang in juni nu de enige uitweg. Maar de Franstalige politici willen dat de gevallen regering in gewijzigde samenstelling de rit uitzit. Ze wijzen op de moeilijke economische situatie en op het EU–voorzitterschap dat België vanaf 1 juli bekleedt.
De koning rondde woensdagmiddag zijn consultaties met partijvoorzitters af, maar heeft nog geen besluit genomen over nieuwe verkiezingen. Probleem is dat die volgens het Grondwettelijk Hof niet kunnen plaatsvinden zolang Brussel–Halle–Vilvoorde niet is gesplitst. Maar diverse staatsrechtgeleerden denken dat daaraan wel een mouw te passen is.