„Geen centrale rol VN bij herstel Irak”
Washington ziet geen speciale rol weggelegd voor de Verenigde Naties in de wederopbouw van Irak na de oorlog. Dat verklaarde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Colin Powell woensdag tegenover de commissie Buitenland van het Huis van Afgevaardigden in Washington.
„Wij hebben deze zware last op ons genomen om straks in staat te zijn een dominerende rol te kunnen spelen in de naoorlogse ontwikkeling. Wij voelen er weinig voor om na de oorlog alles uit handen te geven aan iemand die door de VN aangewezen zou worden”, aldus Powell. Er is overigens één aspect waarvoor inschakeling van de VN volgens de bewindsman wel nuttig is. „Wij moeten ervoor zorgen dat andere landen via de VN wel financieel aan de wederopbouw van Irak kunnen bijdragen”, zo meende de minister.
Powell zei uit gesprekken met VN-secretaris-generaal Kofi Annan begrepen te hebben dat de VN „niet is geïnteresseerd in een centrale rol.” Deze opmerking staat lijnrecht tegenover die van Kofi Annan die woensdag in New York tegenover de VN-Veiligheidsraad verklaarde dat de VN een rol moet spelen in de hulpverlening na de oorlog. Kofi Annan denkt dat hiervoor minstens 2 miljard dollar nodig is. Volgens de secretaris-generaal gaat het hier om de grootste hulpoperatie in de geschiedenis van de Verenigde Naties.
De Amerikanen dringen er bij Kofi Annan op aan dat het zogeheten ”olie-voor-voedsel-programma” voor Irak wordt bijgesteld. Dit programma stelde Bagdad na de vorige Golfoorlog in staat om onder toezicht van de VN olie te verkopen. Van de opbrengst mochten voedingsmiddelen en medicamenten voor de bevolking worden aangeschaft. Washington wil deze inkomsten uit olie nu gebruiken voor de financiering van Iraks wederopbouw.
Frankrijk, Duitsland en Rusland voelen daar weinig voor. Deze landen vinden dat de wederopbouw van Irak via de VN geregeld moet worden. In dat geval is er geen centrale rol weggelegd voor de Amerikanen. Zou men Washington nu toestaan om de wederopbouw te organiseren en te laten financieren door inkomsten uit olieverkopen, dan zou dat volgens Parijs, Berlijn en Moskou een goedkeuring achteraf inhouden van de invasie waartegen men zich binnen de Veiligheidsraad nu juist met hand en tand verzet heeft.
Kofi Annan deed woensdag een dringend beroep op de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad (VS, Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland en China) om hun meningsverschillen opzij te zetten. „Als men deze meningsverschillen niet kan overbruggen, kan dat ernstige gevolgen hebben voor het internationale overlegsysteem en voor de betrekkingen tussen landen”, zo meende Annan. Voorlopig stuit deze oproep op dovemansoren. Dat bleek in Moskou, waar de Russische minister van Buitenlandse Zaken Igor Ivanov fel uithaalde naar Washington en Londen.
De Britse premier Tony Blair arriveerde woensdag in Washington voor twee dagen van overleg met president Bush in diens buitenverblijf Camp David. Blair wil bij Bush aandringen op een ruimere rol voor de VN in de naoorlogse ontwikkelingen in Irak. „Ik denk niet dat wij van mening verschillen over de rol van de VN”, aldus Blair bij aankomst. Maar volgens Britse bronnen in Washington voelen de Amerikanen er niets voor om de wederopbouw van Irak aan de VN over te dragen. Zij zijn wel bereid de Britten daarbij een rol te laten spelen, zij het dat die rol een beperkt karakter zal hebben.