Hij luisterde als 17-jarige veel naar popmuziek, maar bezocht ook orgelconcerten van Ben van Oosten. „Ik heb een brede muzikale belangstelling meegekregen. Ik luister heel veel, maar kan zelf helaas geen noot spelen.”Voor zijn werk als jeugdwerkadviseur bij de Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten is Sandor van Leeuwen nog altijd goed op de hoogte. „Beroepshalve houd ik de Top 40 en Radio 538 bij.” Zodoende weet hij in welke wereld de kerkelijke jeugd zich bevindt. „Daar schrik ik steeds weer van, ja. Wat vooral opvalt, is dat de jeugd op steeds jongere leeftijd in staat is naar popmuziek te luisteren: via computer, mobiel en mp3-speler.”

Popmuziek blijkt algemeen geaccepteerd onder jongeren. „Praten over pop is ploegen op rotsen. Op voorlichtingsavonden moet je schokkende beelden laten zien om de jeugd aan het denken te krijgen. Tegelijk zijn ouders al ondersteboven van beelden die voor jongeren niets voorstellen. Dan sta je in een spagaat.”

Over jeugd en muziek wordt veel geschreven, onder andere in jongerenbladen, maar actueel materiaal ontbreekt, signaleert Van Leeuwen. „Bij jongeren en ouderen neemt de verwarring toe, toerusting is nodig.” Vandaar zijn pennenvrucht, die deze week verschijnt.

Bewust wilde de jeugdwerkadviseur niet het zoveelste boekje schrijven waarin alleen maar wordt afgegeven op de muziekkeuzes van jongeren. Daarom behandelt hij niet alleen pop-, maar ook gospel-, klassieke en geestelijke muziek. „Het is niet zo dat klassieke en geestelijke muziek per definitie goed zijn. Strauss schreef muziek bij een antichristelijk boek. En in de orgelwereld kom je vormen van afgodenverering tegen.”

Uit de Bijbelse gegevens destilleert Van Leeuwen vier ‘regels’ aan de hand waarvan hij de verschillende muziekstijlen benadert. Wat is het doel? Let op de vorm. Kijk naar de inhoud. Hoe is de sfeer? „Je kunt discussiëren over losse elementen, maar daar schiet je weinig mee op. Vanuit de Bijbel heb ik eerlijke criteria willen formuleren die je overal op kunt toepassen.”

Hoewel Van Leeuwen popmuziek niet zwart-wit wil benaderen, is zijn conclusie toch: „De wereld van de popmuziek staat lijnrecht tegenover de boodschap van de Bijbel. Vooral een zender als Radio 538, waar onze jongeren massaal naar luisteren, past op geen enkele manier bij God en Zijn dienst. Onschuldige popliedjes? Als je de vier criteria hanteert, blijft er weinig onschuldigs over.”

Over gospel is hij genuanceerder. „Nogal eens worden jongeren die naar pop luisteren in de kerk met rust gelaten, terwijl er tegen gospel flink wordt gewaarschuwd. Dat vind ik niet eerlijk. Een deel van de gospelmusici wil graag de Bijbelse boodschap overdragen op een manier die bij jongeren past. Het is positief als het project Psalmen voor Nu juist de psalmen weer onder de aandacht brengt bij jongeren.

Tegelijk ben ik kritisch over inhoud en vorm. Bij de meeste gospelmuziek gaan de teksten eenzijdig over Gods liefde. En veel van deze muziek is zo heftig dat ze mijns inziens niet past bij de heiligheid van God. Het is een spanningsveld, waar ik mee worstel. Wat is cultureel bepaald of tijdgebonden? Waar betreft het een principieel verschil en waar een gradueel? In mijn boek zet ik Psalm 150 en Daniël 3 naast elkaar. Dezelfde instrumenten, de ene keer gebruikt ter ere van God, de andere keer in dienst van het beeld van Babel.”

Uiteindelijk is volgens de jeugdwerkadviseur niet klassieke of geestelijke muziek dé oplossing –„daar kun je even fout mee bezig zijn”–, maar de vreze des Heeren. „Paulus noemt in Filippensen 4 een aantal positieve eigenschappen die een christen bedenkt: wat waarachtig, eerlijk, rechtvaardig, rein, liefelijk en welluidend is. Het is geen waterdichte lijst. Maar in het verband geeft Paulus wel aan dat je eerst God moet leren kennen. Dat brengt automatisch een andere ”mindset” met zich mee. Het gaat dan niet om symptomen van onbekeerd zijn, maar om de verhouding tot God.”

Muziek, Sandor van Leeuwen; serie thema’s voor tieners; uitg. Den Hertog, Houten, 2010; ISBN 9789033122729; 96 blz.; € 9,90.