Boonstra eerste in grote stroom voorkenniszaken
De rechtszaak tegen voormalig Philips-topman Cor Boonstra is de eerste in een rij van negen voorkenniszaken die waarschijnlijk nog dit jaar voor de rechter komen. Na het afronden van Operatie Clickfonds deze week heeft de rechtbank in Amsterdam weer voldoende tijd om zich met deze aanklachten bezig te houden.
Dat zei een woordvoerder van het openbaar ministerie in Amsterdam woensdag. Volgens hem spelen er 26 voorkenniszaken, waarvan er negen klaar liggen om behandeld te worden. „Als de Clickfonds-zaak morgen is afgerond, komt er een stroom voorkenniszaken op gang waar Boonstra de eerste van is.”
Er zijn nog elf zaken in onderzoek waarvan nog beoordeeld moet worden of ze voor de rechter komen. De fiscale opsporingsdienst FIOD en de economische controledienst ECD hebben bovendien nog drie zaken in behandeling naar aanleiding van aangiftes van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Een daarvan dateert van dit jaar. OM noch AFM wil zeggen tegen wie de aangifte is gericht.
Naast deze zaken heeft het OM drie aangiftes binnen die niet van de AFM afkomstig zijn. Een daarvan is de aanklacht van SOBI, de Stichting Onderzoek Bedrijfsinformatie van Pieter Lakeman, tegen de handel in aandelen Ahold.
De dagvaarding van Cor Boonstra volgt na twee jaar onderzoek dat begon in april 2001. „Het zijn ook niet de eenvoudigste zaken”, stelt de woordvoerder. „Het is complexe materie. Daarbij moeten we bij een onderzoek in het hoofd van de verdachte kijken. De grote vraag bij voorwetenschap blijft altijd: Hoe komt hij aan zijn kennis?”
De Autoriteit Financiële Markten doet het merendeel van de aangiftes van voorkennis. Jaarlijks meldt de beurstoezichthouder tien tot twaalf zaken aan bij justitie. „De aangiften in 2002 liggen in lijn met vorige jaren”, aldus een woordvoerder van AFM woensdag desgevraagd. De definitieve cijfers kon hij nog niet geven. Die staan in het jaarverslag over 2002, dat eind april verschijnt.
Aangifte leidt echter niet altijd tot straf. Justitie streed de afgelopen jaren met wisselend succes tegen handel met voorkennis. In de hele Clickfonds-affaire zouden diverse verdachten zich hieraan schuldig hebben gemaakt, maar niemand is er uiteindelijk voor veroordeeld. De grote HCS-zaak tegen Joep van den Nieuwenhuyzen eindigde na een jarenlange rechtszaak in vrijspraak. Zijn claim van 600 miljoen euro tegen de staat is nog steeds beursgenoteerd.
Ook AFM-voorloper STE leed al eens een pijnlijke nederlaag. De beurswaakhond vond tegen de mening van het OM in dat Philips-bestuurder A. van der Poel met voorkennis handelde toen hij in 1999 zijn opties vlak voor het vertrek van de toenmalige bestuurder Roel Pieper verzilverde. Het hof wees die bezwaren van de STE echter af.
In andere, vaak kleinere zaken die voor de rechter kwamen, boekte het OM wel succes. Twee beleggers die voor het eerst in hun leven putopties kochten op aandelen Nedlloyd kort voor de bekendmaking van slecht nieuws, werden veroordeeld tot 240 uur dienstverlening en terugbetaling van de koerswinsten.
Een belegger in het onbekende Pie Medical kreeg in hoger beroep 180 uur opgelegd toen hij aandelen kocht na een tip in de kroeg van een bevriend directielid. Kort daarna maakte Philips bekend het bedrijf te willen kopen.