Uit Vrije Wil bestaat uit een aantal prominente leden van de Nederlandse samenleving, vooral afkomstig uit de liberale hoek en in het bijzonder D66. Zij sluiten aan bij de campagne ”Voltooid leven” van de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE). Deze campagne krijgt veel media-aandacht en wordt gesteund door andere maatschappelijke organisaties, waaronder het Humanistisch Verbond.Op de website van de organisatie Uit Vrije Wil wordt duidelijk dat het zelfbeschikkingsrecht een belangrijke rol speelt. In hun optiek garandeert de Grondwet iedere Nederlandse burger de vrijheid om zijn leven naar eigen inzicht en voorkeur in te richten en daarover beslissingen te nemen. Ze zijn van mening dat die vrijheid ook de laatste levensfase en beslissingen over sterven en dood omvat. Ze vinden dat de vrije mens die zijn leven als voltooid beschouwt, de ruimte toekomt om zelf te bepalen wanneer hij wil sterven. Op niemand zou de plicht rusten om te leven. Als redenen voor het verkiezen van de dood boven het leven noemen zij het gebrek aan zinvolheid van het leven, de afhankelijkheid van anderen, het verliezen van elke vorm van regie over het eigen leven, fysieke ontluistering en een onomkeerbaar verlies van persoonlijke waardigheid.

Juridisch gezien is hulp verlenen bij zelfdoding strafbaar. Het doel van het burgerinitiatief is dan ook de wetgeving in Nederland dusdanig te veranderen dat hulp bij zelfdoding niet meer strafbaar is. De euthanasiewetgeving (2002) in Nederland gaat lang zo ver niet als Uit Vrij Wil graag ziet. De wetgeving gaat uit ervan uit dat er sprake moet zijn van ondraaglijk en uitzichtloos lijden en dat dit minstens door twee artsen moet zijn vastgesteld.

Desondanks is de Nederlandse wetgeving internationaal gezien niet onomstreden. Al bij het tot stand komen van de wet kwamen er veel kritische geluiden uit het buitenland. Het VN-Mensenrechtencomité heeft daarover vragen gesteld aan de toenmalige Nederlandse regering. De belangrijkste kritiek is dat er in de wetgeving onvoldoende oog is voor de beschermwaardigheid van het leven. Rechterlijke toetsing is volgens het comité nodig.

De Nederlandse regering heeft de beantwoording van die vragen steeds voor zich uit geschoven. De manier waarop kabinetten na 2001 omgingen met de kritiek van de Verenigde Naties op de euthanasiewet was nooit werkelijk serieus en heeft bij mensenrechtendeskundigen wel eens verbazing opgeroepen. Vorig jaar zomer kreeg minister Hirsch Ballin van Justitie kritische vragen over het Nederlandse euthanasiebeleid.

Diverse internationale experts uitten twijfels bij de Nederlandse euthanasiewet, omdat die te weinig bescherming zou bieden. De minister legde uit dat het beleid meerdere toetsingsmomenten kent. Hij wees erop dat er in andere landen ruimere regels zijn rond pijnbestrijding.

Er komt ook een tegenreactie op het burgerinitiatief. De stichting Schreeuw om Leven wil een brede maatschappelijke discussie opzetten tegen plannen voor een „laatstewilpil voor ouderen”, de zogenoemde pil van Drion. Dorenbos bood per post alle leden van de Eerste en de Tweede Kamer een ‘pilletje’ aan als protest tegen de pleidooien voor een vrijwillige euthanasiepil voor ouderen die zelf vinden dat ze klaar zijn met leven. De stichting heeft verder 40.000 brieven verspreid onder kerken en haar achterban en roept christelijk Nederland op in actie te komen tegen plannen voor deze vorm van vrijwillige euthanasie.

Uit het bovenstaande blijkt dat de euthanasiebeweging gewoon doorgaat met acties om haar doel te bereiken. Nu gaat het nog om ouderen, maar deze beperking zit niet in de doelomschrijving. Het zelfbeschikkingsrecht staat centraal. ”Geen God en geen meester” was de leus van de Franse Revolutie.

Dit zien we steeds meer verwerkelijkt in wetgeving of voorstellen daarvoor. Opmerkelijk is dat het recht op zelfbeschikking ophoudt wanneer men wil leven naar Gods Woord. Daarvoor is in het publieke domein geen ruimte. Naar het oordeel van de rechter moet de SGP vrouwen opnemen op haar kandidatenlijsten. De NPV-vereniging in Rhenen heeft geen recht op subsidie vanwege haar euthanasiestandpunt. Er wordt dus met twee maten gemeten.

De auteur is voorzitter van de raad van bestuur van gehandicapteninstelling De Schutse. Reageren aan scribent? gedachtegoed@refdag.nl