Bisschops was gisteren op de universiteit een van sprekers op een publieksdebat over ”Misbruik aan het licht”. Seksueel misbruik kwam en komt volgens haar binnen het rooms-katholieke leven over de hele wereld voor. Hoe heeft het kunnen gebeuren? „Het gebeurt in instellingen overal waar mensen macht over anderen hebben.”Dat het misbruik zolang onzichtbaar is gebleven, komt volgens de universitair docent omdat kinderen niet gehoord of niet geloofd werden. „Men had geen benul hoe ermee om te gaan. Evenmin had men een idee hoe schadelijk seksueel misbruik is. Er was ook schaamte. Men durfde het niet te vertellen.”

Volgens Bisschops was de kerk vaak wel op de hoogte, maar was men bang voor imagoschade en machtsverlies. „Macht corrumpeert, maar ongecontroleerde macht corrumpeert in het kwadraat.”

Prof. dr. Anton van Kalmthout, hoogleraar straf- en vreemdelingenrecht, legt eveneens de vinger bij het machtsdenken binnen de Room-Katholieke Kerk. Volgens hem heeft het slachtoffer in het rooms-katholieke kerkrecht geen positie. Hij wijst op een onderdeel van een geheim document van de kerk uit 1962, het ”crimen pessimum”, waarin een priester die tot een ernstig seksueel misdrijf had aangezet, niet als dader werd beschouwd. „De priester krijgt zwijgrecht opgelegd, terwijl het slachtoffer om vergeving van zonden moet vragen. Zo wordt het slachtoffer dader en beschermt de kerk haar eigen reputatie.”

Volgens Van Kalmthout moet de Rooms-Katholieke Kerk een einde maken aan deze vorm van geheimhouding. „Dat men nog niet zover is, komt doordat men, als men het zwijgrecht doorbreekt, het gevaar loopt van excommunicatie.”

Deze geheimhouding strookt volgens de hoogleraar strafrecht niet met het Wetboek van Strafrecht. Van Kalmthout ziet niets in het opheffen van een verjaringstermijn voor het aangeven van seksueel misbruik, in tegenstelling tot het wetsontwerp van minister Hirsch Ballin. „De huidige termijnen zijn al niet uitzonderlijk. Bovendien, hoe wil je na twintig, dertig of veertig jaar het bewijs nog rond krijgen?”

Volgens Van Kalmthout doet de waarheidscommissie van oud-burgemeester Deetman onvoldoende recht aan de slachtoffers. Volgens hem gaat het de slachtoffers vooral om erkenning, niet zozeer om de waarheid.

„De Rooms-Katholieke Kerk moet binnen haar eigen rechtssysteem de confrontatie bewerkstelligen tussen slachtoffers en daders. Als de kerk daartoe in staat is, is dat de lakmoesproef voor de kerk.”
Prof. dr. Frans Vosman, hoogleraar christelijke ethiek, spreekt liever niet meer van seksueel misbruik, maar van seksueel geweld. „Het slachtoffer wordt met geweld genomen”, zegt hij. „Daarnaast zit het schandaal niet in de seks, maar in de onderdrukking en het doodzwijgen ervan. We weten niet wat het seksueel geweld voor het slachtoffer en voor de dader betekend heeft.”

Seksualiteit heeft volgens prof. Vosman verschillende vormen. Het kan gewild zijn en het kan geweld zijn. „Seks voltrekt zich in grensgebieden van de openbaarheid, zoals er ook op deze campus een plek voor is, evenals een plek om te blowen. Laten de media van seksueel geweld geen opera maken”, aldus de hoogleraar christelijke ethiek.