Het kostte de PvdA-voorman dinsdag wel de grootste moeite om de fractie te overtuigen. Diverse fractieleden hadden het gevoel dat Bos een draai had gemaakt en alsnog de oorlog goedkeurde. Dat is niet het geval, zo legde Bos uit. Hij blijft erbij dat de Verenigde Staten de oorlog nooit hadden mogen beginnen zonder een nieuwe resolutie van de Veiligheidsraad. De partij zal daar, nu de aanval daadwerkelijk is gestart, niet langer nadrukkelijk de aandacht voor vragen.

Bos kreeg tijdens de fractievergadering hulp van oud-topdiplomaat en PvdA-coryfee Van der Stoel. Die is voor de aanval op Irak. Hij wil dat dictator Hussein verdwijnt, mede omdat hij in de afgelopen jaren honderdduizenden Irakezen ombracht. Na vier uur vergaderen ging vrijwel de hele fractie akkoord met het compromis.

PvdA-kamerlid Van Heemst is tegen, zo liet hij dinsdag in een verklaring weten. Het kamerlid vindt dat het verschil van mening met het CDA over de rechtmatigheid van de oorlog een breekpunt in de formatie moet zijn. De Verenigde Staten hebben naar zijn mening niet het recht om zonder toestemming van de Verenigde Naties Irak binnen te vallen. Van Heemst heeft een pacifistisch verleden en was dienstweigeraar.

Vanavond gaan PvdA-leider Bos en het fractielid dat is gespecialiseerd in buitenlands beleid, Koenders, in Amsterdam het compromis aan de PvdA-achterban uitleggen. De verwachting is dat het een stevig debat zal zijn. Voormalig PvdA-minister Pronk en partijideoloog Tromp hebben publiekelijk laten weten dat Bos te veel water bij de wijn heeft gedaan.

Bos en Balkenende hebben dinsdag opnieuw met elkaar gesproken onder leiding van de informateurs Donner en Leijnse. Ze hebben het onder andere gehad over de bezuinigingen voor de komende jaren. Daarbij staan de meningen haaks op elkaar. De financiële problemen worden steeds groter. Gisteren kwam het bericht naar buiten dat het financieringstekort van de overheid dit jaar zal oplopen tot 1,7 miljard euro. Zes weken geleden werd nog uitgegaan van een tekort van 1,1 miljard euro.

Verder hebben de onderhandelaars met elkaar de agenda voor de komende periode vastgesteld. Balkenende en Bos verwachten dat ze de besprekingen in hoog tempo kunnen voortzetten. Bos gaat er nog steeds van uit dat het mogelijk is om de kabinetsformatie in april af te ronden.

De samenwerkende onderwijsorganisaties zijn bang dat een nieuwe coalitie van CDA en PvdA 70 miljoen euro zal bezuinigen op het onderwijs aan allochtone kinderen. Daarom presenteerden ze dinsdag in Den Haag een alternatief regeerakkoord.