Een brief uit de trein naar Sobibor
AMSTERDAM (ANP) – Brieven en kaarten die tijdens de Tweede Wereldoorlog werden verstuurd van en naar Joodse getto's en concentratiekampen. Filatelist Bennie Vlaskamp verzamelde ze en bundelde ze in boekvorm. Het boek Post uit de vergetelheid wordt donderdag gepresenteerd in het Joods Historisch Museum in Amsterdam.
Vlaskamp vond in 1994 op een vlooienmarkt in Warschau twee brieven uit concentratiekamp Dachau. De vondst was voor hem aanleiding om ruim 10 jaar lang rommelmarkten en veilingen in Europa af te struinen voor poststukken uit de oorlog. Hij vergaarde in die tijd zo’n 150 brieven, kaarten en enveloppen.
Uit de brieven die in het boek zijn opgenomen, blijken de zware omstandigheden van de kampen en de onzekerheid over het lot van familieleden en vrienden waar Joden tijdens de oorlog mee moesten leven.
„Het verwondert ons zeer al zo lang geen nieuws meer van jullie te hebben gekregen. Jullie schrijven ook niet of jullie de pakketten van ons hebben ontvangen en wat erin zat. We hopen dat jullie gezond zijn", zo is te lezen op een kaart aan ene Doortje in het Joodse getto van Lodz in Polen.
Tussenkop vet
Ook de onwetendheid over wat er zich afspeelde in de kampen, wordt uit de correspondentie duidelijk. Zoals de kaart die Jules Polak onderweg naar vernietigingskamp Sobibor uit de trein had gegooid, bestemd voor zijn familie die gevangen zat in kamp Westerbork. „De stemming is goddank goed", schrijft hij, en „Ik hoop jullie gauw weer in Mokum te zien". Polak overleefde het kamp niet. Omri Polak, de achterneef van Jules Polak, leest donderdag bij de presentatie van het boek de brief van zijn grootvader voor.
Tussenkop schuin
Volgens Arie van Dalen, mede-auteur van het boek, was het niet gemakkelijk de brieven te vinden. „Post uit de concentratiekampen is schaars en uit de vernietigingskampen bestaat nauwelijks correspondentie", zegt Van Dalen.
De poststukken blijven onderdeel van de collectie van Vlaskamp. De informatie over de afzenders en geadresseerden is vaak zo summier dat nakomelingen moeilijk te achterhalen zijn, aldus Van Dalen.
Post uit de vergetelheid wordt gepresenteerd precies 65 jaar na de bevrijding van Bergen-Belsen, een van de vernietigingskampen. Van 1940 tot de bevrijding door Britse troepen op 15 april 1945 kwamen meer dan 70.000 mensen om het leven in Bergen-Belsen, veelal door honger of ziektes. Tot de slachtoffers behoorde Anne Frank.