Van Laar, directeur van de Nederlandse Zendingsraad (NZR), sprak maandag in Nijkerk op de raadsvergadering van de Evangelische Zendingsalliantie. Die stond in het teken van de herdenking van de eerste wereldzendingsconferentie, in Edinburgh in 1910.De verwachtingen van de conferentiegangers in Edinburgh waren hooggespannen, aldus Van Laar. „Bij de opening van de bijeenkomst citeerde een bisschop een tekst uit Markus 9, die hij vervolgens betrok op de verspreiding van het Evangelie: „Sommigen die hier staan, zullen de dood niet smaken voordat overal het Woord is gebracht.” Dankzij allerlei technologische ontwikkelingen, zoals spoorwegen, stoomschepen en telegrafie, zou het Evangelie binnen de kortste keren in alle uithoeken van de niet-christelijke wereld worden gebracht.”

Het eerste wereldzendingscongres was vooral een blanke, protestantse en westerse aangelegenheid. „In 1910 was meer dan de helft van alle christenen rooms-katholiek of orthodox, maar zij waren niet uitgenodigd. Zending en westerse expansie gingen samen op. Het christendom achtte zich superieur.”

De triomf kon niet uitblijven, zo was de gedachte. „De droom van Edinburgh was dat duizenden jongemannen eensgezind zouden werken op de zendingsvelden. Maar een paar jaar later, in de Eerste Wereldoorlog, slachtten meer dan 10 miljoen van zulke mannen elkaar af in de loopgraven van het christelijke Europa.”

De „crisis” van Europa –twee wereldoorlogen en ontkerkelijking– betekende echter niet het einde van de zending, aldus Van Laar. „In de oude zendingsgebieden groeiden de kerken explosief. Een land als China bloeide op toen laatste zendeling het land werd uitgezet. Het Evangelie verspreidde zich door middel van gewone mensen, overal waar de Geest hen leidde. Niet planmatig, en buiten de zendingsorganisaties om.”

Toch kunnen christenen volgens Van Laar lering trekking uit de eerste wereldzendingsconferentie. „De grote uitdaging is om de erfenis van Edinburgh levend te houden en eenheid tussen christenen te zoeken. De deelnemers legden hun verschillen bij en leefden vanuit een sterk gevoel van urgentie om het Evangelie te verkondigen.”

Daarnaast moeten westerse christenen zich realiseren dat het lichaam van Christus „multicultureel” is. „De wereldkerk ziet er heel anders uit dan honderd jaar geleden. We weten dat met ons verstand, maar het is nog niet ingedaald in ons hart en doen. Christenen in het Westen zijn een minderheid geworden en ze vormen niet meer het centrum van de wereldwijde kerk. De bordjes zijn verzet.”

Christenen in Nederland moeten het dan ook niet verwachten van hun eigen kracht, vindt Arnold van Heusden, directeur van de Evangelische Alliantie. „Honderd jaar geleden zongen we: ”Voorwaarts, christenstrijders” – maar dat werkt zo niet meer.”

Volgens Van Heusden is God is een „zendende” God. Dat bleek allereerst uit het sturen van Zijn Zoon naar de wereld. „Maar ook wij worden meegenomen: op een missie van mensen die Brood hebben gevonden, naar mensen die dat nog niet bezitten. Niet op de oude manier: „Wij weten het en zij niet.” We zullen moeten gaan voor de combinatie van een sterke inhoud en warme relaties.”

Edinburgh 1910-2010

Veel christenen zien de wereldzendingsconferentie in Edinburgh in juni 1910 als het begin van de moderne zendingsbeweging. Nu, een eeuw later, vindt er in de Schotse hoofdstad opnieuw een wereldzendingsconferentie plaats.

Het christendom heeft in honderd jaar tijd een heel ander gezicht gekregen. De ruim 1215 afgevaardigden die de conferentie in 1910 bijwoonden, behoorden allemaal tot protestantse zendingsorganisaties uit Noord-Amerika, Europa en de Europese kolonieen. Doel was de verkondiging van het Evangelie in heel de niet-christelijke wereld, die naar verwachting binnen een generatie bereikt kon worden. De conferentie moest samenwerking onder christenen bevorderen.
”Edinburgh 2010” is kleiner maar breder van opzet. Zo’n 250 afgevaardigden van protestantse, rooms-katholieke en orthodoxe kerken en zendingsorganisaties uit heel de wereld herdenken van 2 tot 6 juni de eerste wereldzendingsconferentie.

De afgevaardigden zullen zich ook bezinnen op het thema ”Getuigen van Jezus Christus vandaag”. Daarvoor hebben acht voorbereidende commissies een negental thema’s uitgekozen, die volgens hen van belang zijn voor de zending in de 21e eeuw: de grondslagen van zending, christelijke zending onder andere godsdiensten, post-moderniteit, macht, vormen van missionair engagement, theologisch onderwijs, christelijke gemeenschappen in de hedendaagse contex, eenheid en spiritualiteit en discipelschap.

edinburgh2010.org