Dat de veiligheidssituatie in de wereld na 11 september drastisch is veranderd, is geen nieuws meer. Het al-Qaida-netwerk van Osama bin Laden, dat z’n trainingskampen in Afghanistan had, is daar verslagen. Het doortastend optreden van de VS van Amerika verdient onmiskenbaar een compliment. Het is echter bekend, dat Osama’s organisatie wereldwijde vertakkingen heeft. Uit betrouwbare bronnen vernamen wij de aanwezigheid van al-Qaida in Sulawesi. Het is niet ondenkbaar dat, nu Afghanistan als thuisland heeft afgedaan, zij dit onbegaanbare gebied in het grootste moslimland ter wereld als nieuwe uitvalsbasis gaat gebruiken.

Het voormalige Celebes, een van de grotere eilanden van de in totaal ruim 13.000 eilanden tellende Indonesische archipel, wordt al ruim twee jaar geteisterd door het gewelddadige optreden van strijdende groeperingen. De strijd heeft alleen op dit eiland al ruim duizend mensen het leven gekost. Na een periode van relatieve kalmte laaide het geweld de laatste weken plotseling weer op. Opnieuw vielen er doden en werden huizen en kerken verwoest.

Alarmerende berichten
Vanuit diverse bronnen, waaronder de GZB en ZGG, bereikten ons steeds alarmerender berichten. Dit noopte ons tot gerichte actie. Als kleine groep slaagden we erin de situatie in Sulawesi op de agenda van de plenaire vergadering van het EP in Straatsburg van december te krijgen. Dat kan onder het kopje ”actuele, dringende en bijzonder belangrijke kwesties”, oftewel: ”urgenties”. Ook door andere politieke groepen wordt van dit instrument gebruikgemaakt.

Dat wij de enigen waren die de problematiek op Sulawesi aan de orde wilden stellen, maakte het er niet gemakkelijker op. Dat het toch op de agenda is gekomen stemt ons dankbaar. Een door collega Maij-Weggen ingediend onderwerp over de situatie in Papoea werd eraan toegevoegd. De door ons opgestelde ontwerpresolutie over de situatie in Sulawesi viel goed bij de andere groepen. Opmerkelijk was dat het enige wat eruit werd onderhandeld, de verwijzing naar het al-Qaida-netwerk was.

De dag erna werden wij echter van onverwachte zijde bevestigd in ons vermoeden. De chef van de Indonesische Veiligheidsdienst, de gepensioneerde driesterrengeneraal Hendropriyono, verklaarde na een ontmoeting met president Megawati Sukarnoputri dat al-Qaida wel degelijk opereert op Indonesisch grondgebied. Het heeft trainingskampen op onder meer Sulawesi.

Onder de dekmantel van de Islamitische terreurorganisatie Laskar Jihad (Strijders op de weg van Allah) zijn sinds kort duizenden van deze voor een deel buitenlandse strijders op Sulawesi aangekomen. Onder hen zijn bijvoorbeeld ook Afghanen en Pakistani’s gesignaleerd. De 39-jarige in Pakistan getrainde Jafar Umar Talib (!) uit de Javaanse stad Jogjakarta, leider van deze eind jaren negentig opgerichte terreurgroep, ontkent de presentie van Bin Ladens volgelingen.

We hebben de Indonesische autoriteiten in onze bijdrage aan het debat ertoe opgeroepen het niet bij de constatering van oud-generaal Hendropriyono te laten. Dringend hebben we hen verzocht beslissend tegen de Laskar Jihad en deze vertakking van al-Qaida op te treden. Het is de hoogste tijd.

Aandacht
De uitbraak van het conflict begon op het aangrenzende Molukse Ambon op 19 januari 1999. Dat was één dag voor het islamitische feest Idul Fitri, ofwel het zogenaamde suikerfeest, dat het einde van de vastenmaand ramadan markeert. Sindsdien heeft de Laskar Jihad een spoor van bloed en verwoesting achtergelaten en alleen al op de Molukken ruim 9000 christenen om het leven gebracht. Het feit dat ze nu ook actief zijn geworden op Sulawesi, baart grote zorgen.

Al vechtend en veroverend hebben deze strijders zich een weg gebaand vanuit de Sulawesische hoofd- en havenstad Poso naar de overwegend met christenen bevolkte stad Tentena op Midden-Sulawesi, en hebben deze plaats belegerd. Meer dan 10.000 burgers zijn het oerwoud in gevlucht, terwijl de 50.000 achtergebleven inwoners vrezen voor hun leven.

We zijn blij dat de diplomatieke druk vanuit het Westen niet voor niets is geweest. Op de oproep tot zuivering van het gebied van Jihad-strijders is door de Indonesische regering instemmend geantwoord. Duizenden extra troepen zijn naar Sulawesi getransporteerd en hebben de stad inmiddels ontzet. Toch is de troepenaanvoer nog te beperkt om de ongeveer 10.000 strijders van Laskar Jihad te neutraliseren, laat staan de organisatie te ontmantelen.

Tegelijkertijd is de aanwezigheid van de Indonesische strijdkrachten een bron van zorg. De rol van leger en politie in dit land is zeer dubieus te noemen. Soms doen onderbetaalde soldaten actief mee als er iets te plunderen valt. Omdat de bevolking van Indonesië in meerderheid islamitisch is, liggen sympathieën vaak aan die kant en blijven de gezagsdragers en ordehandhavers vaak te lang passief toekijken. Het lijkt er dan ook op dat ook nu weer leger en politie tot het laatst hebben gewacht alvorens in te grijpen. Het is daarom maar de vraag of de Indonesische autoriteiten werkelijk de Jihad-strijders zullen ontwapenen.

We hopen dat de inmiddels gestarte vredesbesprekingen tot het gewenste resultaat zullen leiden. Rond het suikerfeest van afgelopen zondag is het in elk geval redelijk rustig gebleven. Aan de andere kant belooft de oproep van de Laskar Jihad om voor de Kerst Tentena te veroveren, niet veel goeds. Reden te meer voor onze fractie de Europese instellingen te blijven vragen om bij de Indonesische regering te interveniëren ter bescherming van de christenen in de Gordel van Smaragd. Tegelijkertijd roepen we alle andere Nederlandse christenen op tot gebed voor de vervolgde broeders en zusters in Indonesië.

n.a.v.De auteurs zijn lid van het Europees Parlement respectievelijk beleidsmedewerker urgenties eurofractie ChristenUnie/SGP.