Afgelopen week bleek dat opnieuw, toen om uiteenlopende redenen internetfilters in het nieuws kwamen. Filters beperken je in de vrijheid om informatie te verzamelen en niet ieder stelt dat op prijs. De bekendste kwestie is die van het conflict tussen Google en China. Vier jaar lang heeft de internetzoekmachine op verzoek van de Chinese overheid de burgers beperkingen opgelegd. Chinezen kunnen niet zomaar informatie vinden over de onafhankelijkheidsbeweging in Tibet en Taiwan of over de protesten op het Tiananmenplein in 1989.Zo’n beperking is in Nederland ondenkbaar. Stel je voor dat kiezers hier niet mogen zoeken op Wilders omdat het huidige kabinet de mogelijke winst van diens partij in de kiem wil smoren? Of, wat dichterbij, dat de overheid websites blokkeert van scholen die niet homovriendelijk zijn? Zelfs de SP zou daar dwars voor gaan liggen.

De Nederlandse overheid doet juist het omgekeerde. Minister Verhagen spande zich onlangs in om de export van internetfilters naar Iran te verbieden. Het land beschikt graag over moderne technologie om binnenslands het twitteren, mailen en sms’en aan banden te leggen. De actie van Verhagen is deze week overgenomen door Brussel, zodat nu de hele EU de export naar Iran blokkeert. De boycot heeft vooral symbolische betekenis, maar de taal ervan is duidelijk.

Wie zich verdiept in wat de Iraanse overheid de burgers onthoudt, kan de actie van Verhagen wel billijken. President Ahmadinejad blokkeert niet alleen pornografische en feministische sites, maar vooral alles wat de islam bekritiseert. De overheid knijpt de verbindingssnelheid af, blokkeert weblogs en Twitter, sluit sites als Facebook en MySpace af, stoort telefoons en probeert ook het mailverkeer via Gmail onmogelijk te maken. Belangrijkste doel van deze maatregelen is het lamleggen van de oppositie. Of Ahmadinejad de poëzie van Goethe bewondert, weet ik niet, maar hij toont zich wel meester in het beperken.

Draconisch filtersysteem

Iran is slechts een van de twaalf landen op de lijst van ”Vijanden van het internet in 2010”, een lijst die Verslaggevers zonder Grenzen vorige week publiceerde en die landen noemt als Cuba, Noord-Korea, Egypte en Birma.

Naast de 12 booswichten zijn er nog 58 andere landen die een standje krijgen. Er zitten wel een paar vreemde eenden in die bijt. Het rapport hekelt bijvoorbeeld Australië, dat „een draconisch filtersysteem” wil invoeren. Het wetsvoorstel is bedoeld om kinderen te beschermen en voorziet in het standaard blokkeren van websites met porno en racisme. Ook gewelddadige spelletjes zijn taboe, evenals de website van Philip Nitschke, de arts die berucht is geworden door de zelfmoordcursussen die hij aanbiedt. Wie daar toch naartoe wil, moet aantonen 18 jaar of ouder te zijn en bewust voor die informatie te kiezen.

De Verslaggevers zonder Grenzen berispen de Australiërs vanwege dit betuttelend systeem, maar ik vind het een meesterlijk compromis. Natuurlijk, het was nog beter dat zulke rommel helemaal niet bestond. Maar nu het er toch is, zal een verstandige overheid haar jonge onderdanen beschermen en volwassenen die ervoor kiezen, wijzen op de gevaren ervan. Den Haag kan hier zijn winst mee doen.

Drijfzand

De voorvechters voor een absolute internetvrijheid zouden eens de volgende regel uit het gedicht van Goethe erbij moeten zoeken. Die is lang niet zo bekend: ”Und das Gesetz nur kann uns Freiheit geben”. Slechts de wet kan ons vrijheid bieden. Normen en beperkingen zijn niet betuttelend maar juist beschermend, zoals dat ook geldt voor verkeerregels. De tralies van deze kooi temmen niet alleen de tijger in ons maar houden ook ander ongedierte buiten.

Goethes advies zou ook voor internet een goed uitgangspunt zijn. De datingadvertenties op MSN en de geweldsspelletjes op kindersites bewijzen dat de industrie zelf geen maat weet te houden.

Christenen zullen dit principe ook onderschrijven en daarom, als ze internet nodig hebben, kiezen voor een beperkend filter. Dan moet jongeren wel worden uitgelegd dat die keuze een vorm van zelfbescherming is. Zo’n filter is geen hek voor een boomgaard waardoor je niet bij die lekkere appels kunt, maar een barricade om een gevaarlijk terrein vol drijfzand en moeras.

Jongeren zijn nogal eens kritisch over filters, maar als je ’t zo bekijkt, is die mentaliteit te doorbreken. Je kunt blij zijn met minder. Een autogordel belemmert je in je bewegingsvrijheid, vangrails versperren de weg naar de berm, spoorbomen blokkeren je doorgang, een valhelm is lastig, groot en zwaar – maar niemand moppert daarover, omdat je het nut ervan inziet.

Dat inzicht is de crux voor acceptatie van een internetfilter: iemand is pas blij met prikkeldraad als hij het gevaar achter de versperring ziet. Zou Goethe dan toch Psalm 19 gelezen hebben? Gekooide vrijheid is een gunst voor degene wiens ogen geopend zijn door de wet van God.