De tijd is rijp voor gemeente­stichting, zo staat in het visie­document. Het is de bedoeling dat er bij voldoende draagvlak in de loop van 2010 een werkgemeenschap operationeel zal worden om te komen tot meer samenwerking bij gemeenschapsvorming.In de kerken van Nederland komt missionaire gemeenschapsvorming steeds nadrukkelijker op de agenda te staan. Vanaf de jaren tachtig van de vorige eeuw zijn vanuit de evangelische beweging veel nieuwe gemeenten gesticht. In de Christelijke Gereformeerde Kerken zijn na het jaar 2000 allerlei initiatieven ondernomen. In november 2008 startte de Protestantse Kerk in Nederland met een nieuwe afdeling, de programmalijn Missionair Werk & Kerkgroei. Zij besloot onder andere om de komende drie jaar jaarlijks twee nieuwe gemeenten te stichten.

Revitalisering

Het onderwerp is hot, zegt Kees Koster, hoofd dienstverlening van de IZB en verantwoordelijk voor missionaire projecten. De protestantse organisatie voor zending in Nederland heeft op dit moment acht missionair werkers op de loonlijst staan en neemt deel aan 23 projecten. Bij vijf ervan is sprake van missionaire gemeentevorming, onder meer in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Zoetermeer.

Koster mist in het visie­document de revitalisering van gemeenten. Hij noemt de Adriaen Janszkerk in Rotterdam als voorbeeld van een vergrijsde en steeds kleiner wordende gemeente, waar de stagnatie is omgebogen tot groei en nieuw elan. „We geloven in het hervinden, stimuleren en ontwikkelen van de vitaliteit van de huidige gemeenschappen.”

Een vrees van de IZB-medewerker is ook dat de werkgemeenschap meer dan een overlegplatform wordt. „De beweging moet wat ons betreft geen nieuw instituut worden.”

Ook de IZB werkt aan een nieuw visiedocument, waarbij behalve de betreffende pioniers ook de kerkrechtdeskundige en IZB-bestuurslid dr. P. van den Heuvel betrokken is.

Boodschap

Koster geeft aan dat de gêne voor het uitkomen voor het geloof voorbij is. „Er is in de maatschappij openheid om te spreken over geloof en zin­geving.” Als voorbeeld noemt hij het werk van Arjen ten Brinke, die voor de IZB in de Haagse nieuwbouwwijk Wateringse Veld werkt. „Ten Brinke gaat naar de mensen toe en zegt rechtstreeks dat hij over het geloof wil spreken. Hij merkt dat zijn woorden de mensen niet afstoten.”

Dit biedt voor kerkelijke gemeenschappen nieuwe kansen, maar „de kerk moet zich wel concentreren op de boodschap. Het hoofddoel is de mensen samen te brengen rondom Gods Woord.”

Pionierswerk

Het oprichten van een nieuwe gemeente is een lang traject, vindt Koster. „De IZB wil geen gemeenten stichten los van de lokale kerk. Het komt vaak neer op lang praten voordat er iets gedaan wordt. Het houdt ook in dat de doop niet zomaar bediend kan worden. Het pionierswerk strekt zich niet uit tot de sacramenten; die zijn voorbehouden aan de predikanten.”

De weg om te komen tot het institueren van een gemeente is vaak lang en moeizaam, stelt hij. „Voor de mensen in het veld is dat wel eens lastig. We willen echter niet snel een groep uit de grond te stampen, maar toewerken naar een stabiele situatie.”