Zij kondigden dit vrijdag aan tijdens de voorjaarstop van de EU in Brussel. Andere regeringsaanvoerders die ook geïnteresseerd zijn in zulke besprekingen mogen eveneens aanschuiven, lieten zij weten.

De drie betrokken landen hebben de afgelopen tijd zware kritiek geuit op de Amerikaanse lijn in de kwestie Irak. Zij drongen aan op voortzetting van de wapeninspecties en weigerden steun te geven aan een militaire operatie. Zij stonden met hun standpunt lijnrecht tegenover met name Groot-Brittannië en Spanje.

De plannen voor een afzonderlijke vergadering vloeien rechtstreeks voort uit die verdeeldheid. Sommige waarnemers zijn bang dat de beoogde ontmoeting de eerste aanzet zal zijn tot de vorming van een soort kopgroep binnen de Unie. Belangrijke verliezer bij zo’n ontwikkeling is het Verenigd Koninkrijk, dat dan buitenspel komt te staan.

Verhofstadt pleit al langer voor een sterkere Europese pijler binnen de NAVO. Hij lijkt nu het tij aan te grijpen om samen met bondskanselier Schröder en president Chirac voortgang te boeken op die weg.

Nederland stelt zich kritisch op tegenover hun aanpak. Premier Balkenende zei vrijdag in een reactie dat overleg over hervormingen gevoerd behoort te worden binnen de conventie en dat alle lidstaten daaraan moeten meedoen. Hij verlangt stappen om juist de eenheid van de vijftien te herstellen en benadrukte: „Een buitenlands beleid met twee snelheden werkt niet.”

Balkenende en minister De Hoop Scheffer ergerden zich er verder aan dat Verhofstadt zijn idee niet heeft gemeld in het beraad van de Benelux-partners van afgelopen donderdag.

„Dat zegt nogal wat”, aldus De Hoop Scheffer. „Dat zegt dat de hoop enigszins ijdel is dat wij in de EU voor dit soort problemen in eerste instantie met alle vijftien de oplossing proberen te vinden. Ik kan een lichte teleurstelling hierover niet onderdrukken.”

Balkenende liet zich vrijdag niet uit over zijn Belgische collega Verhofstadt, maar vindt wel dat defensie- en veiligheidsbeleid een zaak voor alle lidstaten gezamenlijk moet blijven. „Een buitenlands beleid op twee snelheden werkt niet.” De premier vindt het Belgische idee wel haaks staan op de „nieuwe hoop” die de Europese Unie vorig jaar uitsprak door Oost-Europese landen uit te nodigen voor lidmaatschap. Hij zegt verder dat de Europese Conventie „alleen een succes kan worden als er consensus is.”