Zijn achting voor het koningshuis is door de kwestie-Margarita niet gedaald. „Totaal niet”, zegt de voorzitter van de Oranjevereniging Katwijk, Jan Doppenberg. „Al die aantijgingen moeten eerst nog maar eens waar blijken te zijn.” Maar zou er geen kern van waarheid in zitten? Doppenberg kan daar „geen zinnig antwoord op geven. Ik heb niet voldoende kennis van zaken daarover. Ik blijf er liever buiten.”

De voorzitter van de Oranjevereniging zet wel zijn vraagtekens bij het verhaal van Margarita. „Een voorbeeld: De prinses beschuldigt de directeur van de Rijksvoorlichtingsdienst, Brouwers, ervan dat hij haar zou hebben afgeluisterd. Een paar dagen later lees ik in de krant dat haar advocaat wil dat ze daarover haar excuses aanbiedt. Wat moet ik dan met Margarita’s kreten? Ik heb zo mijn twijfels over wat ze roept.”

Doppenberg stoort zich aan de manier waarop prinses Margarita openheid van koninklijke zaken heeft gegeven. „In iedere familie is wel eens wat, zelfs in de koninklijke familie. De prinses heeft er geen goed aan gedaan op deze manier de vuile was buiten te hangen. Dit soort dingen moet intern worden opgelost.”

Dat het vorstenhuis door de affaire misschien minder populair wordt, vindt Doppenberg „sterk uitgedrukt.” De koninklijke familie heeft volgens hem wel een tik gekregen, maar de schade zal uiteindelijk meevallen, verwacht de Katwijker. „Als er weer ander nieuws komt, zoals een oorlog in Irak, waait de aandacht wel over. Bovendien: Het Koninklijk Huis staat als een huis, al heel veel jaren. Dat zal niet zomaar vallen door negatieve publiciteit.”

De leden van de Oranjevereniging Katwijk zijn in ieder geval niet minder enthousiast geworden, verzekert hun voorzitter. Zij bewaren nog steeds goede herinneringen aan het bezoek van de vorstin aan hun dorp op Koninginnedag 2000 en willen daarom geen kwaad gerucht horen.

Rancune
Minder respect voor het Koninklijk Huis heeft SGP-fractievoorlichter Menno de Bruyne door de affaire-Margarita niet gekregen. „Bepaalde leden van de koninklijke familie zijn echter wel in mijn achting gedaald”, zegt de auteur van diverse artikelen over de constitutionele aspecten van de monarchie. „Het is niet zo moeilijk om te raden wie ik dan bedoel.”

Volgens hem handelen Margarita en Edwin vooral uit rancune. „Ze voelen zich schijnbaar gepasseerd en benadeeld. Het is echt een langetenenconflict. Het paar hangt nu, met een inhoudsloos verhaal, de vuile was buiten. De harde kern van hun verhaal kan niet overeind blijven.”

Maar waar rook is, is toch vuur? „Dat zijn echt van die koortswijsheden”, vindt De Bruyne. „Nergens, maar dan ook nergens is door de betrokken overheidsdiensten in strijd met de wet gehandeld. Achteraf zou je misschien wel kunnen zeggen dat dingen anders hadden gemoeten, maar dat houd je altijd.”

De SGP heeft ook wel eens commentaar op het koningshuis. „Bijvoorbeeld over hun besteding van de zondag. Maar onze achterban, hoop ik tenminste, zal zich niet snel door Margarita’s verhaal van de wijs laten brengen. We kennen de geschiedenis goed. Het Koninklijk Huis is in de historie geworteld en daarom ook goed bestand tegen stormen.”

Nieuws over Irak zal de berichtgeving rond het paar wel overschaduwen, verwacht De Bruyne. „Maar oorlogsnieuws is ook weer snel oud. Als het tot een rechtszaak komt, zal de aandacht opnieuw naar de prinses uitgaan. Daar zorgt ze zelf wel voor. Het paar is heel bedreven in het bespelen van de media. Die pikken Margarita’s verhaal graag op. Niet alleen de roddelpers, maar ook de kwaliteitskranten. Ze zijn allemaal uit op smeuïge verhalen.”

Zondige mensen
Ds. J. J. van Eckeveld, predikant te Zeist en synodevoorzitter van de Gereformeerde Gemeenten, laat er geen misverstand over bestaan: de affaire-Margarita doet niets af aan zijn hoogachting voor het koningshuis. „Laat duidelijk zijn dat de koninklijke familie bestaat uit zondige mensen, zoals wij allemaal zijn. Vroeger gebeurden er ook dingen in ons koningshuis die verkeerd waren. Toch heeft de Heere ons het Oranjehuis al zoveel eeuwen gegeven. De gebeurtenissen van de afgelopen tijd hebben wat dat betreft geen invloed op mijn respect voor de koninklijke familie.”

Vijf keer ontmoette ds. Van Eckeveld de Koningin persoonlijk tijdens haar nieuwjaarsbijeenkomst. „Het is mijn stellige indruk dat ze probeert op een consciëntieuze wijze inhoud te geven aan haar moeilijke positie.”

De Zeister predikant kan zich niet voorstellen dat het allemaal waar is wat er over de Oranjefamilie wordt geschreven, „hoewel ik natuurlijk niet weet wat er achter de schermen gebeurt.”

Het optreden van prinses Margarita boezemt ds. Van Eckeveld weinig vertrouwen in. „Ze is voortdurend bezig aandacht te vragen en haar familie zwart te maken. Ze probeert haar gram te halen. Daar heb ik geen respect voor. Prinses Margarita heeft last van enorme frustraties. Of ze psychisch gestoord of in de war is, weet ik niet. Het is natuurlijk wel zo dat gefrustreerde mensen vaker de ergste dingen roepen.”

Een bemiddelaar die achter de schermen probeert „tot een vergelijk” te komen, is volgens ds. Van Eckeveld de beste oplossing. „Onze Koningin kan zich niet in het openbaar over de kwestie uitspreken. Een rechtszaak zal wellicht in bepaalde opzichten duidelijkheid geven, maar je weet ook weer niet wat er dan allemaal openbaar komt. Dat dient het belang van ons koningshuis ook niet.”

Ds. Van Eckeveld vindt het „opmerkelijk” dat de affaire zich kort na het overlijden van prins Claus voordoet. „Het lijkt erop dat prinses Margarita haar moment heeft afgewacht. Dat ze prins Claus als een van de weinige positieve uitzonderingen in het koningshuis noemt, kan tactiek zijn. Ze weet natuurlijk hoe geliefd Claus was bij het Nederlandse volk. Door met respect over hem te spreken, probeert ze wellicht mee te liften met zijn populariteit.”

Onbijbels
Ook dr. W. J. op ’t Hof, hervormd predikant in Nederhemert, heeft niet minder respect voor het koningshuis gekregen door de affaire-Margarita. Hij voegt er wel iets aan toe: „Ik had de leden van de Oranjefamilie al niet zo hoog staan vanwege hun onbijbelse levenswijze. Van de voorbeeldfunctie die ze zouden moeten hebben, komt weinig terecht.”

Op zich is dat geen nieuws, aldus de predikant. „Als je in de geschiedenis duikt, blijkt het een uitzondering te zijn als leden van het Oranjehuis in burgerlijk opzicht een fatsoenlijk leven leidden. Overdadige maaltijden, alcoholgebruik en een zedeloos leven kwamen ook vroeger veelvuldig voor. Wat dat betreft kijk ik nergens meer van op.”

Dat de politiek zich intensief met de koninklijke rel bemoeit, vindt ds. Op ’t Hof verwerpelijk. „Kamerleden storten zich als hyena’s op de affaire. Premier Balkenende wordt onder vuur genomen, alleen maar met de bedoeling hem onderuit te halen. Ik vind dat belachelijk. De politiek is een showbusiness geworden. Kamerleden proberen de zinnen van het volk te bespelen, maar daarvoor zijn ze geen politicus.”

Dat prinses Margarita „niet goed in haar vel steekt”, is voor ds. Op ’t Hof een uitgemaakte zaak. Het irriteert hem dat Edwin de Roy van Zuydewijn consequent op de achtergrond blijft. „Als hij een vent is, spreekt hij zich publiekelijk uit. Nu is het steeds zijn vrouw die met de beschuldigingen komt. Ik acht het niet uitgesloten dat hij achter de schermen de grote aanwakkeraar is.”

Waar twee met elkaar vechten, hebben twee schuld. Die volkswijsheid zal volgens ds. Op ’t Hof ook wel voor de koninklijke familie gelden. „Ik vind het alleen niet verstandig de zaak zo naar buiten te brengen. Ik denk dat prinses Margarita en haar man uit zijn op een flinke som geld, hoewel ze dat zelf ontkennen.”

De predikant verwacht niet dat koningin Beatrix blijvende schade door de affaire zal oplopen. „De meeste Nederlanders zijn nuchter genoeg om te beseffen dat deze zaak gruwelijk wordt uitvergroot.”