Waarom een Hanzelijn én een Zuiderzeelijn? Zowel de Hanzelijn als de Zuiderzeelijn brengt noorderlingen dichter bij de Randstad. De Hanzelijn is al afgesproken. Zou de Zuiderzeelijn dan niet teveel van het goede zijn? Het is juist andersom: de Hanzelijn is een gevolg van achterkamertjespolitiek.

Hoe kan het dat de noordelijke provincies allemaal eendrachtig akkoord zijn gegaan met de Hanzelijn? Wel, dat was gewoon een stiekeme onderlinge afspraak tussen de noordelijke provincies Fryslân, Groningen, Drenthe én Overijssel: eerst gaan we sámen voor de Hanzelijn, daarná gaan we sámen voor de Zuiderzeelijn.

Samen staan we sterk, zo was de gedachte. Vanwege die afspraak was er geen enkele tegenstand vanuit Groningen en Fryslân tegen de Hanzelijn. Of die afspraak terecht is en steun verdient, is vers twee.

Kopstations
Kijk eens op de kaart van Nederland. Daarop staan vele spoorlijnen. Aan de randen van ons land zijn er nogal wat ”kopstations”: spoorlijnen die ergens eindigen. Den Helder, Stavoren en Harlingen bijvoorbeeld. Er is echter ook een spoorlijn, die bijna midden in het land eindigt: Lelystad. Deze spoorlijn wijst, in rechte lijn, naar Groningen. Is het dan niet vreemd, dat die lijn -als Hanzelijn doorgetrokken- sterk gaat afbuigen naar Zwolle? Wat is de meerwaarde daarvan?

Velen willen ons laten geloven, dat de reistijd naar de Randstad fors wordt ingekort.

Geloof er maar niet teveel van. Als je op de kaart de spoorlijn meet van Amsterdam via Amersfoort naar Groningen, dan komt dat uit op ongeveer 210 kilometer.

Als je meet vanaf Amsterdam via Lelystad en Zwolle naar Groningen, dan komt dat uit op ongeveer 203 kilometer. Tel uit je winst: wel 7 kilometer. En daarvoor gaan we die dure Hanzelijn aanleggen? Kom nou! Dan is het geld in deze dure tijden wel beter te gebruiken. De Hanzelijn is alleen als regionaal lijntje voor forenzen tussen Lelystad en Zwolle van belang. Maar rechtvaardigt dat de aanleg van die lijn?

Dromerij
Het nieuwe kabinet zal keuzes moeten maken. Keuzes tussen leuke dingen, nuttige dingen en noodzakelijke dingen. De Hanzelijn hoort duidelijk in het rijtje van ”leuke dingen”. Dat geld kunnen we beter gebruiken voor de Zuiderzeelijn. Daar hoeft geen cent noordelijk geld bij, want die lijn is al ontzettend lang beloofd…

In 1988 verscheen de publicatie: ”De Zuiderzeelijn in perspectief”. Daarin lees ik: „De minister van Verkeer en Waterstaat riep in 1982 een stuurgroep in het leven die de haalbaarheid van de doortrekking van de spoorlijn van Lelystad via Emmeloord, Heerenveen en Drachten naar Groningen moest onderzoeken. Eind 1987 had deze stuurgroep -waarin Rijkswaterstaat, Nederlandse Spoorwegen en noordelijke provinciale besturen participeerden- zijn onderzoek voltooid.” Even verder: „Er loopt een gloednieuwe spoorbaan dood in het geografische hart van Nederland. (…) Het eindstation Lelystad is een gematerialiseerd brok bestuurlijke kortzichtigheid.” En in ”Tot slot”: „De aanleg van de Zuiderzeelijn vormt een onmisbare schakel in een reeks van beslissingen, die noodzakelijk en snel genomen moet worden om bij te blijven c.q. weer bij te komen.” De laatste zin luidt: „De Zuiderzeelijn komt er, maar nu al kunnen we zeggen, dat de realisering veel later tot stand komt dan wenselijk en noodzakelijk is.”

Dat was in 1988 en dat was een werkelijk vooruitziende blik. Het wordt tijd dat beloftes worden omgezet in daden en niet meer worden vertraagd door dromerijen over Hanzegedoe en prachtige, maar onhaalbare zweeftreinen.

Dan kan het rijk geld overhouden. De zweeftrein wordt geschat op 6,4 miljard euro, de Hanzelijn op 1 miljard euro. Samen gaat het dus om 7,4 miljard euro. De Zuiderzeelijn schat ik op 2,6 miljard euro, want deze is 2,6 keer zo lang als de Hanzelijn. Er blijft dan 4,8 miljard euro over.Genoeg om andere toezeggingen aan het noorden na te komen.

De droom van de zweeftrein is ten einde. Het is tijd om te ontwaken en samen eerlijk te zijn over de Hanzelijn en de Droomtrein.

De auteur is oud-statenlid ChristenUnie/SGP Fryslân.