Het Centraal Planbureau (CPB) stelde dinsdag dat de Nederlandse economie in rustiger vaarwater is gekomen, maar waarschuwde dat de overheidsfinanciën volledig uit de hand kunnen lopen als er niets gebeurt. Tot aan 2015 is volgens het CPB voor 29 miljard euro aan structurele bezuinigingen noodzakelijk, dat is 1750 euro per Nederlander per jaar.De boodschap van het CPB kwam hard aan op het Binnenhof. Demissionair minister van Financiën De Jager voorspelde harde bezuinigingen, die kunnen oplopen tot 39 miljard als besloten wordt de belastingen niet te verhogen. De Jager wil het tekort voor 2018 weggewerkt hebben.

De overheid zal de komende jaren de tering naar de nering moeten zetten en veel minder moeten uitgeven dan nu, stelde hij dinsdag. „Vandaag laat het CPB zien hoe serieus de problemen met de overheidsfinanciën zijn. De balans tussen inkomsten en uitgaven is door de crisis langdurig verstoord. Als we zo doorgaan geven we veel meer uit dan we binnenkrijgen.”

D66 wil niet alleen bezuinigen, maar vooral ook structurele hervormingen doorvoeren en de economische groei verhogen door te investeren in kennis en onderwijs. „Nederland zoekt een doekabinet”, aldus Pechtold. „De boel de boel laten is geen optie. De politiek moet ontwaken uit haar hervormingsslaap en eerlijk zijn over de grote opdracht waarvoor we staan.”

Het CDA wil de miljarden sneller bezuinigen dan de PvdA. Die partij wil het tempo laten afhangen van het herstel van de werkgelegenheid. Bezuinigen kan op de AOW, door zorgpremies eerlijk te delen, door een villabelasting in te voeren en door te snijden in de overheidsbureaucratie.

De VVD wil bezuinigen op de sociale zekerheid, op ontwikkelingssamenwerking en wil hard snijden in de overheidsbureaucratie. Tornen aan de hypotheekrenteaftrek is voor de partij „niet bespreekbaar.”

De SP wil 10 miljard euro bezuinigen en hogere belastingen invoeren voor de hoge inkomens. De PVV wil snijden in „linkse hobby’s” als ontwikkelingssamenwerking, de Europese Unie en het ambtenarenapparaat. Lastenverzwaringen en snijden in de zorg zijn uit den boze voor de PVV.

Demissionair minister Van der Hoeven van Economische Zaken meent dat de dinsdag gepubliceerde rapporten aantonen dat de economie weer wat op adem lijkt te komen. Tegelijk wijst ze erop dat er nog grote uitdagingen liggen. „Als we hier de komende jaren niets mee doen, is onze economie slechter af. Er is dus geen tijd te verliezen, er zullen moeilijke keuzes gemaakt moeten worden.”

De sociale zekerheid is, met uitzondering van de Wajonguitkering voor mensen die van jongs af aan gehandicapt zijn, redelijk op orde. Dat zei CPB-directeur Teulings dinsdag in een toelichting op de verkenningen.

Teulings noemde de woningmarkt, openbaar bestuur, zorg, automobiliteit, ontslagrecht en pensioen als terreinen waar de komende tijd vooral knelpunten opgelost moeten worden. Doordat Nederlanders steeds ouder worden, stijgen de komende tijd vooral de kosten voor de overheid in de zorg en de AOW.

In de zorg worden de stijgende kosten nog enigszins getemperd, omdat mensen steeds gezonder ouder worden. Het moment dat ouderen gebruik gaan maken van de duurdere, langdurige zorg schuift als het ware iets op. Maar tegelijkertijd nemen de kosten in de zorg toe door technologische ontwikkelingen.

Om in de zorg de stijgende kosten door de vergrijzing en de welvaart te betalen, zou bijvoorbeeld het eigen risico verhoogd kunnen worden van 165 naar 775 euro per persoon per jaar. Ook zouden de eigen bijdragen voor de algemene wet bijzondere ziektenkosten (AWBZ) omhoog moeten. Het planbureau benadrukt dat de politiek de keuzes maakt.