Boeren hebben in de huidige aandacht die er onder christenen en kerken is over de omgang met de schepping een centrale plaats. Mijns inziens ten dele ook wel terecht. Als oplossing voor problemen met milieuvervuiling, oneerlijke concurrentie, aandacht voor dierwelzijn en soortenrijkdom wordt veelal de biologische landbouw gezien.De huidige landbouw kent een imagoprobleem. Enerzijds wordt de agrariër gezien als een eerlijke hardwerkende man. Anderzijds worden veel problemen toegeschreven aan de huidige manier van landbouw bedrijven. De biologische landbouw wordt veelal als oplossing gezien, maar komt nog nauwelijks van de grond. Waarom wordt er door zo weinig –in het bijzonder ook christelijke–agrariërs biologisch geproduceerd?

De mens is door God geschapen om te heersen over de dieren en de aarde te onderwerpen. Na de zondeval is deze ‘natuur’ onderworpen aan de zonde. Landbouw is dan ook primair het uitsluiten van de negatieve aspecten die na de zondeval in de natuur gekomen zijn. Landbouw kent dus altijd een bepaalde tegenstrijdigheid met natuur.

Met de vele instrumenten die God ons daarvoor geschonken heeft, zijn we er in Nederland uitstekend in geslaagd betrouwbaar en goed voedsel te produceren. We moeten daarbij nadrukkelijk denken aan al het goede dat we hebben ontvangen in bijvoorbeeld kunstmest en bestrijdingsmiddelen, hoewel we daarin ook wel eens zijn doorgeschoten. We zijn daarmee rijk gezegend en behoed voor voedselschaarste en honger.

In de dierhouderij is er altijd een spanningsveld tussen het natuurlijk gedrag van het dier en gedrag dat bevorderlijk is voor de gezondheid en het welzijn van het dier en het voedsel. Denk aan goede voeding, rangordegevechten, doodliggen van biggen, en voorkoming van kou en tocht. In de biologische houderij wordt daarin meer aangesloten bij het natuurlijk gedrag en de natuurlijke voorziening van voeding dan in de gangbare houderij.

Grootmoeders ziekten

Dat resulteert echter ook in gebreksziektes door het ontbreken van goede eiwitbronnen en voldoende vitamines. Ook is er een veel hogere sterfte en zijn er grotere risico’s voor op mensen overdraagbare ziektes. Grootmoeders landbouw geeft ook grootmoeders ziekten en plagen.

Daarnaast hebben boeren te maken met een steeds verdergaande liberalisering van de wereldmarkt. Dit resulteert erin dat voedsel geproduceerd wordt op de plek waar dat het goedkoopst kan. Als christenen kunnen we hier onmogelijk in meegaan. Het leidt direct naar vergaande uitbuiting en slavernij, en het totaal ontbreken van naastenliefde.

We zullen moeten streven naar zo veel mogelijk productie van voedsel in bepaalde regio’s, hoewel we daarin best redelijk groot mogen denken. Voedselvoorziening is zo essentieel voor de rust en stabiliteit in een gebied dat we dit onmogelijk volledig over kunnen laten aan de vrije markt. Wel moeten er prikkels en een eigen verantwoordelijkheid voor de producenten blijven bestaan.

Milieubeweging

Dan zijn er permanente invloeden vanuit de milieu- en dierenbeweging. Deze zijn gespecialiseerd in het uitvergroten van ‘misstanden’ in de landbouw. Als christelijke boer mis je daarin de wens in deze organisaties om kennis over de landbouw op te doen. We bidden God toch dagelijks om wijsheid en deze ontbreekt hier volledig. Als voormalig scharrelvarkenshouder liep ik hier vaak tegenaan. Men weet echt niets, terwijl er voortdurend geschreeuwd wordt.

Met bovenstaande wil ik aangeven dat we niet te eenvoudig moeten denken in: biologisch is goed en gangbaar is slecht. Er is nuance nodig en ik denk dat we nuance bij uitstek moeten verwachten van onze christelijke medemens. De zorg over de landbouw komt veelal van mensen die verder van de natuur af staan. Misschien is het goed om eens na te denken over hoe de wereld er na de zondeval aan toe is. De aarde zucht onder de gevolgen hiervan.

Laten we de instrumenten die God ons gegeven heeft ten volle benutten om iedereen hier op aarde een goed en veelzijdig voedselpakket te geven. Met het huidige landbouwareaal en met de technieken en middelen die we van onze Heere ontvangen, is dat goed mogelijk. Laten we Hem daarvoor ook dankbaar zijn en blijven.

Op de jongste dag, als onze Heere Jezus terugkomt, zullen we een nieuwe aarde zien die ons voorstellingsvermogen ver te boven gaat. Veel mooier en beter dan de mooiste natuur die we ons nu kunnen voorstellen. We aanbidden niet de aarde die in een diep verderf gestort is, maar onze God, Die een God is van orde en niet van wanorde.

De auteur is varkenshouder en lid van de Nederlands Gereformeerde Kerken. Dit artikel is het derde in een serie over christelijke omgang met de schepping