Opinie

Conservatief

Regelmatig komt het voor dat verenigingen, stichtingen, scholen, wetten en nog veel meer dingen van naam veranderen. Het is gewoon een kunst om dat bij te houden. De WAO is opgevolgd door de WIA, de ABW door de Wet werk en bijstand. Gemeenten dragen tegenwoordig fantasienamen. Ook al was je altijd redelijk goed in aardrijkskunde, thans rijst de vraag waar je de gemeente Korendijk of Koggenland moet lokaliseren.

tekst dr. C. S. L. Janse
15 March 2010 07:46Gewijzigd op 14 November 2020 10:05

Uiteraard zit daar allemaal wel een verhaal achter. Bij samenvoeging van gemeenten is het vaak een heet hangijzer hoe de nieuwe gemeente moet gaan heten. Is er een grote plaats die er duidelijk uitspringt of is het voor de onderlinge verstandhouding het beste om een neutrale naam te kiezen?Met de naam die de regering aan een nieuwe wettelijke regeling geeft, wil zij duidelijk maken uit welke hoek de wind waait. WIA staat voor de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen. Met andere woorden: ook al ben je niet (meer) 100 procent, we verwachten wel dat je nog doet wat je kunt.

Vorig jaar veranderde de Stichting voor Reformatorische Wijsbegeerte haar naam in Stichting voor Christelijke Filosofie. De aanduiding reformatorisch riep te veel misverstanden op. Studenten dachten wellicht dat het een onderdeel was van de refozuil. In de jaren negentig veranderde de Reformatorische Bijbelschool in Zeist zijn naam in De Wittenberg. Ook daar gold dat men niet geïdentificeerd wilde worden met de reformatorische kring.

In een grijs verleden presenteerde zelfs de VU zich een tijd lang als een reformatorische universiteit. En in de slepende discussies over de naam die voor de Samen-op-Weg kerk gekozen moest worden, is ook nog eens een benaming aan de orde geweest met het woord reformatorisch erin. Maar daar is men gauw van afgestapt.

Kennelijk manifesteert de reformatorische zuil zich de laatste decennia zo fors, dat men elders in de protestantse wereld het woord reformatorisch liever niet meer gebruikt. Dat is een vorm van taalstrategie. Waar wil je mee geassocieerd worden en waarmee niet?

Ook meer informele aanduidingen zeggen het een en ander over de koers die men wil varen. De ChristenUnie presenteert zich tegenwoordig als christelijk-sociaal. Dat is een aanduiding die de RPF van Leerling en het GPV van Jongeling niet zouden hebben gekozen.

In de kring van de SGP-jongeren is sinds enige tijd de typering christelijk-conservatief in zwang. Als je het goed bekijkt is dat een opvallende aanduiding voor het staatkundig gereformeerde gedachtegoed. Niet alleen geldt dat begrippen als conservatisme en progressiviteit niet overlopen van helderheid, maar in de combinatie christelijk-conservatief is christelijk slechts een nadere aanduiding. Conservatief is kennelijk de meest wezenlijke aanduiding van de koers die men wil varen.

Dat is merkwaardig voor mensen die willen behoren bij een partij die bij uitstek het karakter draagt van een christelijke partij. De verwijzing naar de Bijbel en de gereformeerde belijdenis is in de statuten van de SGP als een onveranderlijke bepaling opgenomen.

Als men dan toch graag het woord conservatief wil gebruiken, dan zou men moeten spreken van conservatief-christelijk. Of beter nog: conservatief-gereformeerd. Voor mij hoeft het niet, maar die aanduidingen brengen wel correct onder woorden waar het bij de SGP om gaat en ook in de toekomst om moet gaan. De christelijke of gereformeerde identiteit is wezenlijk. De toevoeging conservatief maakt dan duidelijk dat men wil blijven bij de oude beproefde waarheid. Dat men het pand wil bewaren dat ons is toebetrouwd.

Daar zou het toch om moeten gaan. Niet om nostalgie en traditionalisme zonder meer. Er zijn allerlei tradities waar wij niets mee hebben. Velen die zich conservatief noemen staan ver af van de gereformeerde belijdenis en van een gereformeerde visie op de politiek. Anderen die zich conservatief noemen hebben daar wellicht meer affiniteit mee. Daar is uiteraard niets op tegen. Laten we hopen dat dat zo blijft.

Het onverkort vasthouden van de Bijbelse lijn, ook in de politiek, is een fundamentele roeping. Om daarvoor uit te komen is zeker in deze tijd niet gemakkelijk. Dat veronderstelt een antithetische opstelling. Maar bij een reductie van het SGP-gedachtegoed tot christelijk conservatisme is het meest wezenlijke verloren gegaan. Wie van die principiële antithese niet meer weten wil, gaat mee in de secularisatie van de politiek.

De auteur is oud-hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad.Reageren aan scribent? gedachtegoed@refdag.nl

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer