„Laatste broederijen zijn nu ook leeg”
Ze maken in hun hoofd af en toe ruwe calculaties van wat de vogelpest hun broederij en pluimveebedrijf kost, maar schermen met schadebedragen willen ze niet. „Wij vallen niet als eerste om, maar teren wel hard in op de reserves. De crisis moet geen halfjaar duren. En er zijn individuele gevallen die nu al heel schrijnend zijn. De nuchterheid uit de begindagen is voorbij, de dramatiek neemt toe.”
Kuikenbroederij en pluimveebedrijf ”Het Anker BV” in Ochten is een begrip. In heel Nederland en daarbuiten. „Van de broederijen voor de legsector -de vleessector heeft z’n eigen kuikenbroeders- zijn er in het hele land nog drie over: Verbeek in Renswoude, Ter Heerdt in Babberich en Het Anker in Ochten”, zegt Jan Vroegindeweij (39), een van de twee directeuren. Gaande het gesprek schuift mededirecteur en broer Eddy (44) aan tafel. Naast de twee werken nog vier broers en een zwager in het bedrijf, drie van die vijf zijn medefirmant.
Behalve de broederij behoren vijf opfokbedrijven en drie legbedrijven tot de firma. Daarnaast heeft Het Anker contractfirma’s: vijftien voor de opfok van jonge hennen en nog een aantal legbedrijven die eieren voor Het Anker produceren. „Wij leveren de hennen en het voer en nemen de eieren af, de pluimveehouder stelt daar zijn stal en zijn arbeid tegenover”, zegt Eddy. De risico’s zijn voor Het Anker.
„Eind deze week zijn alle broederijen in heel Nederland leeg”, zegt broer Jan. Het is zo dramatisch als het klinkt. Eddy voegt eraan toe: „Als er ergens een schakel ontbreekt, hapert de hele keten.” Een lichtpuntje is dat vanaf zaterdag -zoals het er nu naar uitziet- weer broedeieren mogen worden ingelegd, zij het alleen buiten de ingesloten gebieden. Dat betekent dat alleen Ter Heerdt in Babberich weer kan gaan broeden.
Over de samenwerking tussen de sector en het ministerie van Landbouw is Jan louter positief. Twee of drie keer per week zit hij bij het basisoverleg in Den Haag. „Maar het is wél jammer dat het zo gelopen is. De crisis is in het begin onderschat. Het ingrijpen was lang niet zo rigoureus als bij de mkz destijds.” Eddy: „Minister Veerman zei na twee dagen dat de situatie onder controle was, maar de ruimingen kwamen te traag op gang. Terwijl iedereen binnen de besmette driehoek eerst nog gewoon kon af- en aanrijden. Bij de mkz ging het hele gebied meteen op slot. Dat was nu ook beter geweest.”
Normaal gesproken levert Het Anker 80.000 tot 90.000 henkuikens per week af, zo’n 4,5 miljoen stuks op jaarbasis. Die verhuizen direct naar de opfokbedrijven, waar ze tot de leeftijd van zeventien weken blijven. Daarna gaan ze door naar de klanten, waar ze vervolgens circa zestig weken eieren produceren. Jan: „De keten droogt langzaam op. Houdt de crisis lang aan, dan staan straks alle pluimveehokken in Nederland leeg.”
Sinds vorige week een bedrijf in Bennekom besmet bleek, valt Ochten binnen het toezichtsgebied. „We zitten er hemelsbreed 9500 meter vandaan”, zegt Eddy. Vanaf dat moment gingen ook in de Ochtense broederij alle stekkers uit de broedmachines.
De dertig fulltimers die Het Anker in dienst heeft, vinden op dit moment nog emplooi op andere plaatsen binnen het bedrijf, net als een deel van de twintig parttimers. Jan: „We proberen iedereen aan het werk te houden, dat is prioriteit nummer één. Mensen die altijd hun beste krachten gaven, laat je niet zomaar in de WW verdwijnen. Ik kreeg zelfs een aanbod van iemand uit de buurt, van buiten de sector, die in maart extra drukte heeft. Die wilde tijdelijk wel een paar van onze werknemers overnemen. Dat zijn mooie dingen.”
Dat de vrucht van „twintig jaar hard knokken” door de huidige crisis begint te verschrompelen, stemt de broers op dit moment nog niet mismoedig. Jan: „Onze inspanning is lange tijd gezegend, daarvoor zijn we erg dankbaar. Voorlopig hebben we nog voldoende om ons geen al te grote zorgen te hoeven maken, al moet de crisis geen halfjaar duren. Maar we kennen ook heel schrijnende gevallen van dichtbij. Banken zijn natuurlijk ook niet echt gewillig in een uitzichtloze situatie als deze. We hopen dat de overheid haar woord houdt en een gebaar zal maken naar alle schakels in de keten.”
Dit is het tweede artikel in een serie over de pluimveeketen. Morgen verschijnt de volgende aflevering over leghennen.