Stembusuitslag: onduidelijkheid en onvrede
De uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen is, zoals elke andere verkiezingsuitslag, voer voor analisten. Op basis van de stembusresultaten van gisteren zijn ze al druk bezig hun visie te vormen op de komende parlementsverkiezingen. Maar duidelijk is dat zij het niet snel eens zullen worden. Voorspellingen voor 9 juni op basis van deze uitslag hebben maar zeer beperkte waarde. Vooralsnog blijft onduidelijk wat de stemmers op de lokale partijen gaan doen. Juist die hebben gisteren veel zetels binnengehaald.
Omgekeerd is wel duidelijk dat de recente gebeurtenissen in Den Haag de lokale verkiezingen hebben gedomineerd. Zowel het CDA als de PvdA moest forse klappen incasseren. Onmiskenbaar zijn het geruzie binnen het kabinet en de breuk van anderhalve week geleden daar debet aan. De enige coalitiepartner die geen echte schade opliep van de kabinetscrisis was de CU. Volgens peilingen zou die er zelfs nog een zetel bij kunnen krijgen op 9 juni. Op zijn minst kan worden gezegd dat die partij stabiel blijft, net zoals de SGP. Zou dat ermee te maken kunnen hebben dat deze twee christelijke partijen zich willen gronden op een vast fundament?Grote winnaars zijn PVV, D66 en GroenLinks. Ook dat heeft te maken met het effect van het optreden van hun politieke leiders in Den Haag. Terwijl het nog maar de vraag is of deze partijen op lokaal niveau zich zo kunnen profileren als hun leiders in de Kamer. Ook op dat punt dus onduidelijkheid.
Prangende vraag is wat degenen gaan doen die op een lokale partij stemden. In het verleden koos een groot deel van hen bij landelijke verkiezingen voor de PvdA. Ongetwijfeld zal een aantal dat ook bij de komende Kamerverkiezingen doen. Evenzo kan het zijn dat het CDA een graantje meepikt. Te vrezen valt echter dat het grootste deel van de mensen die stemden op een lokale partij begin juni voor Wilders zullen kiezen. Belangrijke aanwijzing daarvoor is dat in de twee steden waar de PVV gisteren meedeed, Almere en Den Haag, de lokale partijen fors moesten inleveren.
Bij alle onduidelijkheid die er rond deze stembusuitslag bestaat, is één ding wel helder: de burger is uiterst ontevreden. Daar wijst de historisch lage opkomst op. Die was gisteren ondanks het mooie weer 53,6 procent, bijna 5 procent lager dan bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen. De politiek mag zich zeker wel de vraag stellen hoe ze de burger weet te bereiken. Deze cijfers wijzen op een afkeer van de politiek.
Daarnaast is de opmars van Halsema, Pechtold en Wilders een belangrijk signaal dat de traditionele middenpartijen, CDA en PvdA, de kiezer niet meer weten te binden. Met name op rechts is er sprake van een radicalisering die verontrustend is.
De PVV profileert zich als partij van heldere standpunten, belooft geen water bij de wijn te doen en gedraagt zich als een horzel in de Kamer. Zolang Wilders geen bestuurlijke verantwoordelijkheid draagt, kan hij doen wat zijn man gisteren in Den Haag zei: „We gaan de politiek gek maken.” Zo blijft de PVV magnetische aantrekkingskracht houden voor ontevreden burgers. Dat stemt niet vrolijk.
