Ideologie vrijheid en gelijkheid dringt zich op aan de kerk
PvdA-voorzitter Ploumen doorbreekt de scheiding van kerk en staat, stelt dr. R. Seldenrijk. De kwestie Reusel laat zien dat het verabsoluteren van vrijheid en gelijkheid leidt tot een fundamentalistische intolerantie.
Homo’s en hetero’s, kom zondag massaal naar de Sint-Jan. Dwing de achterhaalde kerk tot een liberaal homobeleid. Dit gaat alle politieke belangen te boven, hetero én homo moeten hierin solidair zijn. Aldus de strekking van de oproep van feministe Lilianne Ploumen, voorzitter van de Partij van de Arbeid, in de Gay Krant. De ideologie van het gelijkheidsdenken doet fundamentalistisch en religieus aan en moet ook binnen de muren van de kerk worden gepraktiseerd.De kerk mag zich van de homobeweging niet bemoeien met leefstijl en visie van homo’s. Maar de homobeweging mag zich schijnbaar wel bemoeien met wat er binnen de kerkmuren gebeurt.
Huisvredebreuk
De rooms-katholieke homoseksueel Robert Cooijmans deed aangifte tegen de pastoor uit Reusel omdat deze de communie weigerde aan de homoseksuele prins carnaval. Priester en kunsthistoricus Antoine Bodar veroordeelt de houding van Cooijmans. „Hij probeert zijn recht te halen op basis van provocatie zonder stil te staan bij kern van het geloof.” Mag de kerk zelf haar regels stellen? Heeft de wereld daar iets mee te maken?
Wat zou Ploumen ervan denken als de kerk en haar leden massaal bij haar aanbelden en binnendrongen? Natuurlijk, huisvredebreuk: tegen haar wil binnendringen en weigeren je op vordering van haar als rechthebbende onmiddellijk te verwijderen. Natuurlijk, dat is niet passend bij de regels van haar huis. Wel passend bij de Sint-Jan en welke andere kerk dan ook als symbool van Christus, van Zijn Huis?
De PvdA laat zich expliciet voorstaan op de scheiding tussen kerk en staat. Daarvan zijn twee modellen. In de Franse traditie moet religie uit de publieke sfeer worden gebannen. Dit model botst met de meer Angelsaksische benadering en met Nederlandse traditie. Daarin bemoeit de staat zich niet met de kerk en is er alle ruimte voor geloof in de openbare ruimte. Zo niet de voorzitter van de PvdA zonder historisch besef. De PvdA eist vrijheid op waar het niet mag.
Voltooid leven
Bij leven en samenleven kun je onmogelijk uitsluitend varen op het kompas van vrijheid en gelijkheid. Dan ontstaat een samenleving zonder ‘cement’. Dat is een verbrokkelde, koele samenleving van eenzame, vaak botsende individuen en juridisering van menselijke relaties in die samenleving. De tweeslag vrijheid en gelijkheid dreigde de Franse Revolutie te laten mislukken. Daarom is achteraf in allerijl de ”broederschap” erbij gehaald.
De problematiek van vrijheid én gelijkheid geldt ook voor de kille mythe van het ”voltooide leven”. Samenleven doe je niet alleen. Het burgerinitiatief Uit Vrije Wil eist legale hulp bij zelfdoding van zeventigplussers. Doorgeschoten individualisme en zelfbeschikking kiezen de dood als handlanger. Maar de zelfgekozen dood is volgens Immanuël Kant (1724-1804) onmogelijk een autonome beslissing.
In januari pleitte voormalig VVD-leider Frits Bolkestein nog openlijk voor het christelijk gedachtegoed als basis voor onze maatschappij. Nu is hij prominent ondertekenaar van het burgerinitiatief. Moeten zeventigplussers zich straks verantwoorden als ze van deze mogelijkheid geen gebruikmaken?
De zelfbeschikking van de een benadeelt per definitie de autonomie van de ander. Gelijkheidsstreven en zelfbeschikking behoren tot de afstandelijke en koele kant van ons morele spectrum. Solidariteit en tolerantie behoren in de ethiek tot het warmere deel. Die solidariteit (”broederschap”) is zelfs onmisbaar voor een humane en sociale gemeenschap, voor een sociale rechtsstaat.
Tegenstander
De homolobby en het feminisme willen scoren met een aanval op de kerk. Deze fundamentalisten verwoesten het openbare karakter van de eredienst. De Bijbel beschrijft de verhouding tussen man en vrouw in huwelijk en gezagsrelaties (te onderscheiden van macht) ter bescherming van kerk en samenleving. Huwelijk en gezagsrelaties staan in onze cultuur op z’n kop en de cultuur gaat eraan kapot. De ideologie van vrijheid en gelijkheid is zonder historisch besef van de waarde van deze constituerende verhoudingen.
Zo was het al in de scheppingsgeschiedenis (Genesis 1-3). Daar waar gaten vallen, vult Gods grote tegenstander ze alternatief in. Ook Jezus zegt dat een leeggemaakt huis wordt ingenomen door demonen (Lukas 11:24-26). Hier hebben christenen persoonlijke en kerkelijke schuld. Ook daar fungeren deze heilzame relaties niet altijd op goede manier.
De brutaliteit van Gods tegenstander neemt zichtbaar toe. Als God het niet verhoedt, staan we kort voor grote intolerante veranderingen.
De auteur is directeur van de Nederlandse Patiëntenvereniging en docent ethiek.