Allochtonen en verkiezingen
Toen de kiezer het CDA in 1994 een dreun uitdeelde, waren de verklaringen daarvoor tamelijk eensluidend. De machtspartij was zich te veel gaan verbeelden, kondigde al voor de verkiezingen aan de AOW te zullen bevriezen en werd daarvoor hardhandig afgestraft door het oudere deel van het electoraat.
Met eenzelfde gemak lichtte onderzoeksbureau Motivaction deze week toe waarom het gros van de allochtone kiezers hoogstwaarschijnlijk voornemens is tijdens de komende gemeenteraadsverkiezingen op 3 maart thuis te blijven. Deze kiezers zijn, aldus het bureau, in vergelijking met vier jaar geleden, toen een meerderheid wel stemde, meer tevreden met het reilen en zeilen in hun stad of dorp, hebben daardoor minder te wensen en blijven thuis.Zo’n redenering ligt op z’n zachtst gezegd niet voor de hand. Want laat de waardering van de door Motiv-action ondervraagde allochtonen voor het gemeentebestuur dan zijn gestegen, een actieve stemgerechtigde kiezer die ziet dat zijn voorkeurskandidaat zijn verkiezingsbeloften in de praktijk brengt zal de stembus vervolgens toch niet laten voor wat hij is? Logischer zou het zijn om de kandidaat opnieuw een mandaat te geven, voor weer vier jaar.
Wat verklaart de afzijdige houding van allochtonen dan wel? Tamelijk steekhoudend blijken tot dusver de analyses die de houding van kiezers jegens de lokale politiek met het reilen en zeilen in de landelijke politiek in verband brengen. Zo staat vast dat de onderling verdeelde fortuynisten met hun geruzie niet alleen de LPF, maar daarnaast ook veel lokale leefbaarheidspartijen meesleepten in hun val.
Het is een tweede reden om de suggestie in het Motivactionrapport te wantrouwen: elke poging om de afzijdige houding van allochtonen met de landelijke politiek in verband te brengen daarin ontbreekt.
Was dat wel geprobeerd, dan hadden de onderzoekers er zeker op gewezen dat Balkenende IV zich met de boodschap van ”Samen werken, samen leven” mede richtte op de allochtone kiezer. Zou het de onverzoenlijke toon die Verdonk in het integratiedebat zo graag aansloeg met minister Vogelaar als bruggenbouwer in de gelederen niet ombuigen in een dialoog?
Nadat de weinig mediagenieke Vogelaar om nogal opportunistische redenen het veld moest ruimen voor haar opvolger Van der Laan is van de kant van het kabinet van dat voornemen weinig meer vernomen. Voor de benadering van het allochtonenvraagstuk was blijkbaar wel een minister voorradig, maar geen doordacht beleid.
Het zou zomaar kunnen dat juist die gewaarwording veel allochtone kiezers er mede toe brengt om het er op 3 maart maar bij te laten zitten. Maar de onderzoekers volstaan met de conclusie dat allochtone kiezers tevredener zijn over de leefbaarheid in hun straat of wijk of er domweg niet uitkomen welke partij bij hen past. Geen woord over de vraag waarom allochtonen zich anders dan ouderen of dierenliefhebbers in Nederland niet in een politieke stroming verenigen. En, spijtiger nog, weer geen aanzet voor een vruchtbaar integratiebeleid.