Op vier plaatsen moet de door corrosie aangetaste primaire koelwaterleiding worden vervangen. NRG wist al jaren dat die plekken in het aluminium koelwatersysteem aangetast waren, maar in de zomer van 2008 werden er tijdens een routine-inspectie ook gasbelletjes waargenomen.„Die ontstonden tijdens een reactie van aluminium met beton, ontdekten we. Gelukkig kwamen ze aan de binnenkant in het koelwatersysteem vrij. Er was geen sprake van lekkage”, aldus Van der Laan.

„We nemen echter geen enkel veiligheidsrisico. We hebben een jaar uitgetrokken om alle mogelijke scenario’s te testen. In dit soort installaties mag je niet zomaar aan de slag. Op schaalmodellen hebben we drie of vier technieken beproefd, waarvan er een als beste naar voren kwam. De andere zijn beschikbaar als de eerste methode faalt. Er is geen handeling die niet geoefend is.”

Bij de voorbereidingen is aan alles gedacht wat zich menselijkerwijs zou kunnen voordoen, stelt de woordvoerder van NRG. „Om een indruk te geven: We hadden twee mensen gekwalificeerd volgens de gangbare standaarden om de reparatie uit te kunnen voeren. Maar wat als ze beiden geveld zouden worden door de Mexicaanse griep? Daarom zijn twee extra mensen opgeleid.”

De reparatie, die 5 miljoen euro kost, zal zes maanden in beslag nemen. Vrijdag zet NRG de reactor stil, waarna de reactorkern ontmanteld wordt.

De koelwaterleidingen zijn bij de bouw in beton gegoten om radioactieve straling –vooral de levensbedreigende gammastraling– tegen te houden. Om de reparatie mogelijk te maken, moet het beton echter verwijderd worden. Daardoor zouden de reparateurs blootgesteld kunnen worden aan een te hoog stralingsniveau. Om dat te voorkomen brengt NRG met robots vooraf een stralingsscherm van densimet aan, een materiaal dat volgens Van der Laan vergelijkbaar is met lood.

„De reparateurs worden daardoor blootgesteld aan een stralingsniveau dat vergelijkbaar is met dat van een operator die dagelijks zijn werk bij ons doet. En die dosis is minder dan een piloot jaarlijks ontvangt tijdens continentale vluchten.”

Voor, tijdens en na de reparatie houdt NRG het stralingsniveau nauwkeurig bij. „We nemen geen enkel risico”, verzekert Van der Laan. „We brengen zelfs meer stralingsbescherming aan dan volgens onze berekeningen nodig is.”

Na het aanbrengen van verstevigingen onder het reactievat begint het weghalen van het beton. De plekken waar de aantasting aangetroffen is, worden vrijgemaakt. Dan volgt inspectie van de hele koelwaterleiding. „Als we meer corrosie aantreffen, kunnen we die plekken ook vervangen. Maar dit ligt is niet in de lijn van de verwachtingen.”

Ten slotte inspecteren externe experts de herstelde leiding, waarna nieuw beton aangebracht en het reactorbassin gevuld kan worden.

Hoewel de huidige reactor zijn levenseinde nadert, moet hij nog tot minstens 2015 mee. Daarna neemt de nieuwe reactor, Pallas, het stokje over.

De reactor van Petten is samen met die van Canada goed voor 80 procent van productie van medische isotopen. Het Canadese broertje is al sinds maart 2009 in onderhoud. Dat duurt tot april 2010, veel langer dan verwacht. De reactor van NRG produceerde daarom de laatste tijd meer isotopen dan gewoonlijk, voldoende voor de behandeling van zo’n 400.000 patiënten per week.

Van der Laan verwacht niet dat het stilleggen van Petten grote problemen oplevert. „De producenten in België, Frankrijk en Zuid-Afrika kunnen dat grotendeels opvangen.” Daarnaast werd donderdagmorgen bekend dat de Poolse Maria Researchreactor in de buurt van Warschau ook medische isotopen zal gaan produceren.