Dat advies gaf JSF-deskundige Johan Boeder de Kamer woensdag in een gesprek over het JSF-project. Hij zou het verstandig vinden als de Kamer de aanschaf van het tweede JSF-testtoestel uitstelt tot minstens 60 procent van de testvluchten is uitgevoerd. Andere landen schuiven de aankoop ook voor zich uit, stelde hij. „Maar Nederland wil graag het braafste jongetje van de klas zijn.”De JSF moet de F-16-jachtvliegtuigen van de Koninklijke Luchtmacht gaan vervangen. Het hele project hangt echter aan een zijden draadje. „Nog iets meer vertraging, en het is niet meer te redden”, aldus Boeder.

Hij vertelde de Kamer dat het aantal testvluchten van de JSF ver achter ligt op schema. Het testtoestel in de variant die de luchtmacht wil aanschaffen, staat na drie vluchten sinds november aan de grond. De testfasewaaraan Nederland met twee toestellen wil meedoen, is met dertien maanden vertraagd, meldde staatssecretaris De Vries de Kamer begin deze week. Boeder verwacht dat de vertraging oploopt tot dertig maanden.

Grootste probleem van het JSF-project is dat de testfase en de productiefase elkaar overlappen. Half afgebouwde vliegtuigen moeten regelmatig naar aanleiding van testresultaten weer worden aangepast. Met als gevolg enorme kostenstijgingen.

Behalve dat er vertraging is bij het testen en bouwen van de JSF’s, loopt de stuksprijs van de vliegtuigen in sneltreinvaart op. De prijs van het testtoestel dat Nederland heeft besteld, is al twee keer zo hoog als in 2006 ingeschat.

Gezien de prijsontwikkeling zal Nederland slechts 50 JSF’s kunnen aanschaffen, in plaats van de beoogde 85. „Daarmee marginaliseer je de luchtmacht.”

Dat Defensie toch hardnekkig vasthoudt aan de aanschaf van de JSF, begrijpt Boeder wel. „Die mensen zijn gehersenspoeld. En al generaties lang opgegroeid met Amerikaanse vliegtuigen.”

Hij stoort zich er niet aan dat diverse mensen hem verdacht proberen te maken. „Al mijn voorspellingen over de JSF zijn uitgekomen. En ik ben zelfs nog te positief geweest.”