Terwijl de bouwsector worstelt met de gevolgen van de kredietcrisis, gaat het vriezen. Niet een paar dagen, maar wekenlang, van voor Kerst tot nu toe.Velen houden het hoofd al niet boven water bij zonnig weer. Vorig jaar gingen 689 bouwnijverheidsbedrijven failliet, meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag – een stijging van 70 procent vergeleken met 2008.

Treurnis troef? Niet helemaal, zeggen kleine en grotere onderzoeken. Tegenslag zou ondernemers ook creatief en flexibel maken. De nieuwste MKB Marktmonitor noemt bijvoorbeeld meer aandacht voor innovatie als een van de positieve effecten van de recessie, net als de toegenomen flexibiliteit van personeel.

Zolderkamertje

Aannemersbedrijf Vierwind uit Putten is een bedrijf dat huizen bouwt, renoveert en binnentimmerwerk doet. Hoe het bouwbedrijf barre tijden doorkomt?

„We hebben achttien mensen in dienst”, zegt calculator Ton van Westing. „Ze wisselen elkaar nu af. Dan zit de een een dag thuis, dan de ander.” De vorst-WW, waarvoor minister Donner deze week zijn fiat gaf, komt „een beetje laat”, vindt Van Westing. „Ik denk wel dat er veel aanvragen komen.”

Normaal doet Vierwind grote projecten met luxe­bungalows waar een vast groepje vaklui weken bezig is. „Op dit moment hebben we veel kort­durende klussen, bij mensen die hun zolderkamertje willen laten betimmeren bijvoorbeeld. Als je daar met twee man twee dagen bezig bent, is het klaar.”

Vierwind heeft een eigen timmerfabriek. Daar worden kozijnen, trappen en deuren gemaakt. „Die blijft gewoon open, maar daar loopt maar één man. Je kunt niet ineens vijf mensen in de werkplaats zetten. Er moeten eerst opdrachten zijn willen we wat kunnen maken.”

En opdrachten zijn tegenwoordig „een stuk moeilijker” te vinden, zegt Van Westing. „Meer aannemers en zzp’ers azen op één klusje.” Zzp’ers zijn op dit punt in het voordeel: zij hoeven geen loonkosten door te berekenen. „Als iemand 10 tot 15 procent onder onze prijs zit, kunnen wij daar niet tegenop.”

Tot nu toe bleven de collega’s bij Vierwind bezig. „We hadden nog veel werk liggen, materialen om op te ruimen en schoon te maken. Maar nu is het echt op. Ze zeggen dat het weer volgende week beter wordt. Als dat zo is, kunnen we tenminste starten met de projecten die liggen te wachten.”

Wat het geheim is voor een bouwbedrijf om in deze omstandigheden te overleven? „Geen idee. Als ik dat wist, kon ik heel rijk worden.” Bij termen als ”vernieuwend bezig zijn” en ”investeren in duurzaamheid” aarzelt Van Westing. „Ik weet niet of dat de oplossing is. Dan maak je eerst alleen maar meer kosten.”

Soep en koffie

Saskia Spaargaren, vakbondsconsulente bij CNV Vakmensen, komt voor haar werk veel op bouwplaatsen. Zij ziet en hoort daar creatieve oplossingen van bazen en bouwvakkers om aan het werk te blijven. Zo weet ze dat mensen van een mortelfabriek Noorwegen bezochten om te zien met welk materiaal daar wordt gewerkt. Resultaat: het bedrijf biedt een specie aan waarmee ook in winterse omstandigheden kan worden doorgemetseld („een koud kunstje”).

Een mooi voorbeeld van slim doorwerken vindt Spaargaren de grote tent die Cnossen Infra, een bedrijf voor grond-, weg- en waterbouw, neerzette. „Ze plaatsten een tent van 9 bij 20 meter, met verwarmde buizen erdoorheen, zodat de grond ontdooit. Daarin zijn stratenmakers aan het werk.”

Een forse partytent kwam ze ook tegen op een plaats waar Keuningbouw uit Wieuwerd (Friesland) zes woningen neerzet. „Een man of tien, vijftien kon zo in de grond werken en de eerste verdieping metselen.”

Bij een gevoelstemperatuur van min 6 graden Celsius mogen werknemers het buitenwerk staken, maar ze werken nogal eens door, ziet Spaargaren – uit vrees hun baan te verliezen, of uit loyaliteit. „Ze zien ook dat de werkgever het zwaar heeft.” Werkgevers op hun beurt creëren meer binnenwerk en zorgen voor soep, koffie en extra pauzes.

In december en januari werden al 27 dagen met vorst geteld, en deze maand vriest het haast voortdurend. „De dagen tikken wel door. De vorst-WW is een verademing voor werk­gevers en werknemers.”