Wisseling van de wacht in Brussel
Deze week begint de nieuwe Europese Commissie met haar werkzaamheden. Het Europees Parlement zal morgenmiddag in een stemming zijn goedkeuring hechten aan het team. Vijf vragen bij het aantreden van Barroso II.
Waarom is er in Brussel sprake van een wisseling van de wacht?
Dat gebeurt elke vijf jaar, na de Europese verkiezingen. Die liggen inmiddels ruim acht maanden achter ons. Het heeft deze keer dus wel erg lang geduurd. Diverse factoren zorgden voor vertraging.Zo is gewacht op de invoering van het Verdrag van Lissabon. Dat voorziet namelijk in aangepaste bepalingen rond de Commissie. Eerst moesten de Ieren in oktober via een tweede referendum nog hun fiat geven aan het genoemde document. Daarna wierp de Tsjechische president Klaus gedurende enkele weken een blokkade op. Hij verbond aanvullende voorwaarden aan zijn handtekening. Pas toen ook dat obstakel uit de weg was geruimd, kon de procedure voor de vorming van de ploeg officieel van start.
Nieuwe problemen ontstonden bij de voorgeschreven hoorzittingen in het EP. De Bulgaarse Jeleva overleefde dat ‘examen’ niet. Ook daardoor ging weer tijd verloren.
Staat al vast dat de Commissie bij de stemming in het Europees Parlement voldoende steun krijgt of is het nog spannend?
Er kan niets meer misgaan. De afgelopen weken heeft het EP elke kandidaat uitvoerig ondervraagd om hem of haar te testen op bekwaamheid. Dat pakte alleen voor Jeleva, aangezocht voor de post Humanitaire Hulp, verkeerd uit. Toen zij zag dat zij het niet redde, trok zij zich terug en kwam de Bulgaarse regering met iemand anders op de proppen.
Na overleg binnen de fracties en tussen de fractieleiders is zeker dat de stemming morgen goed afloopt.
Het Parlement kan overigens alleen ja of nee zeggen tegen de Commissie als geheel, niet tegen een lid ervan afzonderlijk. Om een eventuele afwijzing te vermijden, wordt bij bezwaren tegen een van de genomineerden de betrokkene vervangen, zoals is gebeurd met Jeleva.
Hoe is de ploeg die woensdag aan de slag gaat, samengesteld?
Volgens de spelregels draagt elke EU-lidstaat een commissaris voor. De voorzitter verdeelt de portefeuilles. De Portugees Barroso was vorige zomer al door de regeringsaanvoerders verkozen om voor de tweede maal die functie te gaan bekleden. In september gaf het EP groen licht voor zijn herbenoeming.
Zijn ploeg telt, met hemzelf meegerekend, 27 leden. Van hen behoren er dertien, onder wie Barroso, tot centrumrechts, tot de stroming van de christendemocraten. Dat illustreert dat die politieke ‘familie’ momenteel het sterkst is vertegenwoordigd binnen de regeringen in de EU-landen. Verder zijn er onder de commissarissen acht liberalen en zes sociaaldemocraten.
Een ander aspect: de Commissie bestaat uit achttien mannen en negen vrouwen.
Welke inbreng heeft Nederland in het gevormde college?
Vanuit Den Haag is Neelie Kroes (68) naar voren geschoven voor een zetel. Zij gaat de post Digitale Agenda beheren. In dat kader zal zij zich bezighouden met de regelgeving rond de moderne informatie- en communicatietechnologieën. Daarbij kunnen we denken aan internet en mobiele telefoon, zaken die de burgers rechtstreeks raken.
Kroes (VVD) was de afgelopen vijf jaar ook al Eurocommissaris. Toen runde zij de prestigieuze portefeuille Mededinging, met als taak toezicht uit te oefenen op handhaving van een eerlijke concurrentie tussen bedrijven.
Wat zijn de bevoegdheden van de Europese Commissie?
De commissarissen zitten er om met elkaar het algemeen belang van de EU te behartigen, niet het nationale belang van hun eigen land. Formeel handelen zij ook volstrekt onafhankelijk ten opzichte van de regering die hen heeft voorgedragen.
De Commissie maakt voorstellen voor wetgeving. De ministers van de lidstaten, de zogeheten Raad, en het Europees Parlement nemen daarover besluiten. Verder geeft zij uitvoering aan het gemeenschappelijk beleid en ziet zij erop toe dat de landen de Europese regels naleven.