Toekomst Oekraïne op spel bij verkiezingen
In Oekraïne staat zondag in de beslissende ronde van de presidentsverkiezingen de toekomst van het land op het spel. Wint de prowesterse kandidate Joelia Timosjenko, zodat ze de voormalige Sowjetrepubliek de Europese Unie binnen kan loodsen? Of zal haar pro–Russische rivaal Viktor Janoekovitsj de band tussen Kiev en Moskou aanhalen?
Voorlopige peilingen wijzen uit dat Janoekovitsj de voorkeur geniet van een meerderheid van de Oekraïense stemgerechtigden. Premier Timosjenko ging de afgelopen weken echter vol in de aanval. De IJzeren Dame van Oost–Europa maakte haar tegenstander onder meer uit voor lafaard en dreigde met massale betogingen als Janoekovitsj zich schuldig gaat maken aan stembusfraude.Tijdens de eerste verkiezingsronde in januari kreeg de huidige president van Oekraïne, Viktor Joesjtsjenko, beschamend weinig stemmen. Eind 2004 werd hij op de golven van de Oranje Revolutie nog binnengehaald als de redder van het land. Zijn tegenstander Janoekovitsj moest genoegen nemen met het premierschap.
Sinds die presidentsverkiezingen bevindt Oekraïne zich echter in een grote economische en bestuurlijke crisis. Het lidmaatschap van de Europese Unie stond hoog op de agenda, maar de EU–leden werden terughoudend door het voortdurende politieke geruzie. Zo was Timosjenko tijdens de Oranje Revolutie nog een belangrijke bondgenote van Joesjtsjenko, maar kregen de twee later slaande ruzie.
Timosjenko geldt dan ook als geen gemakkelijke vrouw. Ze is uiterst ambitieus, ijdel en opportunistisch. In het Westen is ze vooral bekend door haar gevlochten haar en witte kledij. Volgens waarnemers werd de ’gasprinses’ schatrijk door zakendeals in de jaren negentig, toen ze topvrouw was bij een bedrijf dat gas importeerde vanuit Rusland.
Timosjenko was voor het eerst premier in 1999, maar ze werd twee jaar later tot aftreden gedwongen na een politiek conflict. Ze verdween zelfs enige tijd in de gevangenis op verdenking van gassmokkel en andere illegale praktijken. Later werd ze vrijgepleit van de beschuldigingen en maakte ze onder Joesjtsjenko haar rentree als premier.
Ook haar grote tegenstander Janoekovitsj weet hoe een gevangenis er van binnen uitziet. Als tiener zat hij een tijdlang in de cel voor roof en geweldpleging. Daarna volgde een bliksemcarrière in de politiek voor de twee meter lange reus. Volgens critici heeft Janoekovitsj nog steeds geen schone handen en onderhoudt hij banden met de georganiseerde misdaad.
Janoekovitsj is geboren in een streek van Oekraïne waar Russisch wordt gesproken en nog altijd is hij de Oekraïense taal niet goed meester. Dat is koren op de molen van zijn tegenstanders die hem voor zetbaas van Moskou uitmaken. Tot genoegen van buurland Rusland wil hij als president zijn land uit de NAVO houden.
In recente interviews heeft Janoekovitsj laten doorschemeren dat hij toch ook wil samenwerken met de Europese Unie. En de prowesterse Timosjenko bewees tijdens haar premierschap niet totaal afwijzend tegenover Rusland te staan.