In veel reformatorische kerken geven in onze tijd uitsluitend ambtsdragers onderwijs aan de jeugd. Daar is ook veel voor te zeggen. Catechese is kerkelijk onderwijs aan de jeugd. Daar mogen ambtsdragers zich niet gemakkelijk van afmaken door het te delegeren. De verantwoordelijkheid voor de vorming van de jongeren van de gemeente moet hen juist zwaar wegen.Veel predikanten en ouderlingen vinden het echter een hele opgave om catechisatie te geven. Catecheten hadden het altijd al te stellen met de baldadigheid en de desinteresse van een deel van de jeugd, en dat is er vandaag de dag niet minder op geworden. Er zijn echter elementen bij gekomen. Jongeren zijn mondiger dan vroeger, hebben minder respect voor het gezag en dreigen bovendien te verdrinken in de vloed van informatie.

Ernstiger is echter nog het post­moderne denken dat jongeren in zijn greep houdt. Ook zij willen weinig weten van vaststaande waarheden, zijn open naar de cultuur en moeten weinig hebben van kerkelijke regels. Dat maakt het voor ambtsdragers extra moeilijk om met gezag te spreken. Met recht kan gesproken worden van een crisis in de catechese.

Al tientallen jaren zijn kerken zoekende naar een uitweg. Methoden die tientallen jaren gebruikt waren, werden vervangen. Er kwam aandacht voor andere werkvormen dan het frontaal onderwijs door de catecheet. In plaats van onderwijs in de leer kwam het gesprek. En het leren van vragen en antwoorden over de gereformeerde leer maakte plaats voor discussie en gesprekken over actuele thema’s.

Ook kwam er meer oog voor de didactische bekwaamheden van degenen die catechisatie moeten geven. Deze week maakte de hervormd-gereformeerde jeugdorganisatie HGJB bekend catecheten uit te willen zenden naar gemeenten om te helpen bij het kerkelijk onderwijs. Dat roept de herinnering op aan de periode kort na de Reformatie en onderstreept hoe moeilijk het is kerkelijk onderwijs aan jongeren te geven.

Bij alle bezinning op de aanpak van het catechetisch onderwijs mag één ding niet vergeten worden: het onderwijs is gericht op de geestelijke vorming van jongeren. Het gaat om leer en leven. Leven naar die leer krijgt pas goede vorm als er kennis is van Bijbel en belijdenis. Kennis overdragen is vandaag de dag niet eenvoudig, maar is wel essentieel om staande te blijven in de moderne maatschappij, waar de verleiding groot is meegesleept te worden door aansprekende en spraakmakende ervaringen van anderen. Tegelijk kan die ervaring niet gemist worden. Mensen die alleen maar kennis bezitten, overtuigen vaak niet. Het gaat er wel om dat die kennis van het hoofd naar het hart gedaald is. Een catecheet die dat uitstraalt, weet ook jongeren te winnen.