Prinses Irene
In de inmiddels uit vier delen bestaande reportage Oranjebitter van het weekblad HP/De Tijd hebben prinses Margarita de Bourbon de Parme en haar echtgenoot Edwin de Roy van Zuydewijn het veelvuldig over hun (schoon)moeder, prinses Irene. Irene komt daarin naar voren als een soort boze stiefmoeder.
Zo beschuldigt dochter Margarita haar moeder ervan dat ze haar kinderen eens het volgende onder de neus wreef. „Ik hou veel van jullie, maar het is zeker niet gemakkelijk. Als ik jullie niet had gehad, had ik me verder kunnen ontwikkelen.” Verder kwam ze haar belofte niet na de helft van de bruiloftskosten te betalen aan het paar, dat in september 2001 trouwde.
Irene Emma Elisabeth werd geboren op 5 augustus in 1939. Zij is maar liefst vier keer prinses: prinses van Bourbon-Parma (tegenwoordig: de Bourbon de Parme), prinses der Nederlanden, prinses van Oranje-Nassau en prinses van Lippe-Biesterfeld. Zij is de tweede dochter van prinses Juliana en prins Bernhard. Irene studeerde rechten en economie in Utrecht en voltooide een opleiding tot tolk-vertaler Spaans. Haar onverwachte toetreding in 1963 tot de Rooms-Katholieke Kerk en haar huwelijk met de negen jaar oudere prins Carlos Hugo de Bourbon de Parme in 1964 hield de gemoederen in Nederland maandenlang bezig. Ze haalde zich ook de woede van velen op de hals door het regime van de toenmalige Spaanse dictator Franco te vergoelijken. Door haar huwelijk, dat zonder parlementaire goedkeuring in Rome werd gesloten, verloor Irene haar rechten op de Nederlandse troon. Het stel vestigde zich in Madrid.
Carlos Hugo maakte nog enige tijd aanspraak op de Spaanse troon. Bij zijn activiteiten werd hij energiek bijgestaan door zijn vrouw. Foto’s van beiden met de kenmerkende carlistenalpino op, getuigen daarvan. In 1968 werd Carel Hugo echter uitgewezen en ging het paar in Frankrijk wonen. Irene en Carlos Hugo hebben vier kinderen: Carlos Javier Bernardo (1970), de tweeling Margarita Maria Beatriz en Jaime Bernardo (1972) en Maria Carolina Christina (1974).
De vier kinderen van prinses Irene mogen zich bij Koninklijk Besluit van 1996 prins of prinses de Bourbon de Parme noemen, met de aanspreektitel Koninklijke Hoogheid. De inlijving in de adelstand gebeurde op verzoek van de vier kinderen zelf en verliep volgens de regels van de Wet op de adeldom. Dit betekent dat de kinderen van Irene de Nederlandse nationaliteit hebben. Er veranderde echter niets aan de formele positie van de vier. Zij behoren niet tot het Koninklijk Huis en ook zijn ze van erfopvolging uitgesloten. Prinses Irene zelf maakt sinds 1985 geen deel meer uit van het Koninklijk Huis.
Irenes kinderen verschenen totdat prinses Margarita begin februari uit de school klapte nauwelijks in de media. Alleen Carlos kwam in 1997 in het nieuws toen bleek dat zijn jeugdvriendin Brigitte Klynstra begin 1997 een zoontje van hem op de wereld zette: Carlos Hugo Roderik Sybren. Een huwelijk zat er niet in. Carlos heeft het kind zelfs nooit officieel erkend.
Sinds 1980 leeft Irene gescheiden van haar echtgenoot en woont zij met haar kinderen in Nederland. In 1981 werd de echtscheiding uitgesproken. In 1979 verscheen haar boek ”La mujer y la sociedad” (De vrouw en de maatschappij), dat handelt over de positie van de vrouw in de moderne samenleving. Een Spaanse vrouw die al meer dan veertig jaar in Nederland woont, maakte ooit deel uit van een gespreksgroep onder leiding van Irene. „Het was een intelligente en verstandige vrouw”, zegt ze. „Als je een tijdje niets had gezegd of als je nogal bescheiden was, zorgde Irene ervoor dat je toch aan het woord kwam.”
Op latere leeftijd zocht Irene het in de spiritualiteit en esoterische activiteiten. Zodanig zelfs dat ze „in de groentewinkel meer met de broccoli dan met de groenteman” praatte, aldus een bekend columnist van NRC Handelsblad afgelopen zaterdag. In 1996 bracht ze het boek ”Dialoog met de natuur” uit. Van dit boek werden in korte tijd 85.000 exemplaren verkocht. Het boek reflecteerde Irenes zoektocht naar de zin van het leven. De prinses zocht en vond haar ’evenwicht’ in gesprekken met bomen en dolfijnen. Het relaas van Irene stuitte op de nodige scepsis. Heel wat recensenten lieten zich negatief uit over haar pennenvrucht, wat de verkoop overigens geen kwaad deed. Irenes boek verscheen namelijk in een tijd dat New Age en dergelijke hun duizenden versloegen.
Niet lang daarna verscheen van de hand van Irene ”Samen, de natuur als familie”. Daarin wil Irene „de ontdekking delen dat we niet gescheiden hoeven te zijn van onze natuurlijke omgeving, noch van onze medemens.” Het boek gaat over dat proces van eenwording. Het is samengesteld uit bijdragen van oud-leerlingen van de prinses. Zij gaf een tijdlang cursussen in het Amsterdamse New Age-centrum Oibibio en later thuis in Wijk bij Duurstede. Irene heeft de bijdragen voorzien van een inleiding, nawoord, verbindende teksten en oefeningen. Bijvoorbeeld: „Ga tegen een boom staan met je rug. Neem rustig de tijd. Ga daarna met je buik er tegenaan staan en voel het verschil. Wat voel je?”
De voormalige prinses is niet kerkelijk. „Ik heb geen geloof, alleen ervaringen en daar trek ik mijn conclusies uit. De liefde is zoveel groter en wijder dan ik in een kerk kan vinden. Het is meer kosmologie. In iedere cel van ons lichaam zit een lichtje. De communicatie van het licht is een uiting van het goddelijke. God voel ik als een oerbron.” „We zijn allemaal een stuk van God. We zijn allemaal een deel van een oerenergie, die liefde is. Op ons rust de verantwoordelijkheid dat we een deel zijn van de scheppingskracht, van de groei op aarde, en daarom deel van de verantwoordelijkheid dat een rechtvaardige samenleving tot stand wordt gebracht.” Volgens Irene kan de wereld pas veranderd worden langs de weg van het ontwaken, de ontwikkeling van het bewustzijn van ieder mens. Daardoor kunnen onrechtvaardige situaties en onrechtvaardige structuren worden veranderd.
Haar idealen hebben prinses Irene er niet toe gebracht afstand te nemen van aardse genoegens. Zo bezit zij sinds begin jaren negentig een villa in Wijk bij Duurstede. In 1999 kocht ze voor ruim 1,8 miljoen rand (630.000 gulden) een boerderij met 4000 hectare grond in Zuid-Afrika. Het ”Uilhuis”, zoals de ranch van prinses Irene bekendstaat, ligt midden in het Karoo Nationaal Park, een beschermd natuurgebied bij Bergplaas in de Kaapprovincie, zo’n 500 kilometer ten noorden van Kaapstad. Prinses Irene zou van plan zijn geweest het vervallen hoofdverblijf te verbouwen tot een kliniek voor alternatieve gezondheidszorg. Daarbij zou ze zelf gedurende vakanties haar intrek te nemen in een van de arbeidershuisjes op het landgoed. Irene ontdekte de streek toen zij in 1998 samen met haar vader prins Bernhard en haar zus prinses Margriet een bezoek aan Zuid-Afrika bracht vanwege het 100-jarig bestaan van het Kruger Park. Uiteraard heeft Irene, voordat zij tot de definitieve koop overging, „eers met die bomen en die klippe gepraat” (aldus de Zuid-Afrikaanse krant Rapport).
Toen de Zuid-Afrikaanse politie vorig jaar hasjplanten op de boerderij van prinses Irene vernietigde, kreeg ze steun van de prinses. Een verontwaardigde Irene liet in een verklaring weten dat zij niets moest hebben van hasjplanten en dat zij de Zuid-Afrikaanse wetgeving op dit punt onverkort accepteert. Deze week werd in de consternatie rond prinses Margarita gesuggereerd dat prinses Irene maar eens met háár verhaal op de proppen moet komen. Klopt het beeld dat haar dochter in de artikelenreeks van HP/De Tijd schetst met de werkelijkheid?
